عوارض لکنت زبان

لکنت زبان اگرچه یک اختلال گفتاری است اما به مرور یکسری عوارض برای فرد ایجاد می کند. در این نوشته می خواهیم در خصوص عوارض لکنت زبان صحبت کنیم. شناخت این عوارض به ما کمک می کند که بعنوان والد قدم هایی برای جلوگیری از شکل گیری یا گسترش آنها بر داریم.

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که لکنت دارند، بیشتر در معرض قلدری، طرد شدن از جمع و احساس منفی نسبت به خود هستند. این تجربه‌های دردناک، مانند زخمی عمیق باقی می‌مانند.

حتی در بزرگسالی، چه لکنت ادامه پیدا کند و چه بهبود یافته باشد، خاطرات تلخ دوران کودکی بر نگاه فرد به خود و دنیای اطرافش تاثیر می‌گذارد.

تصور کنید علی، پسر ۸ ساله‌ای که به دلیل لکنت زبان، هر بار که می‌خواهد در کلاس درس جواب دهد، همکلاسی‌هایش او را مسخره می‌کنند. این تجربه‌های تلخ می‌تواند تا سال‌ها بعد، حتی در محل کار، باعث ترس او از صحبت در جمع شود.

۴ مورد از عوارض مهم لکنت زبان

لکنت زبان فراتر از یک اختلال گفتاری ساده است و می‌تواند تاثیرات عمیقی بر زندگی فرد بگذارد که اغلب از چشم دیگران پنهان می‌ماند. در این مقاله به چهار مورد از مهمترین عوارض پنهان لکنت زبان خواهیم پرداخت.

این عوارض شامل حس ناخواسته بودن در خانواده، شکل‌گیری خودپنداره مخدوش، آسیب به روابط شخصی و مشکلات روانشناختی است. در ادامه، هر یک از این موارد را به دقت بررسی خواهیم کرد و تاثیر آنها را بر زندگی افراد دارای لکنت توضیح خواهیم داد.

ل

۱-حس ناخواسته بودن در خانواده

حس ناخواسته بودن در خانواده یکی از مهم ترین عوارض لکنت است. وقتی با برخی از افرادی که لکنت دارند صحبت کردم متوجه شدم که برخی از انها از حس ناخواسته بودن در خانه گفتند. بله برخی از والدین ناخواسته می توانند باعث شکل گیری یکی از عوارض مهم لکنت بشوند.

لکنت زبان یک ویژگی ژنتیکی است و معمولاً در خانواده‌ها به ارث می‌رسد. این مشکل می‌تواند همراه با سایر اختلالات گفتاری باشد.

والدینی که خودشان تجربه لکنت داشته‌اند، بهتر می‌توانند شرایط فرزندشان را درک کنند و راه‌های مقابله با آن را می‌دانند.

اما برای والدینی که تجربه لکنت نداشته‌اند، تربیت کودک دارای لکنت می‌تواند چالش‌برانگیز و گاهی ناامیدکننده باشد.

مهم است بدانید که لکنت با زور و تهدید درمان نمی‌شود. حتی والدین مهربانی که نمی‌دانند چطور باید با این مشکل برخورد کنند هم نمی‌توانند کمک موثری به فرزندشان بکنند. در هر دو حالت، کودک همچنان احساس “متفاوت بودن” یا “نیاز به تعمیر شدن” را تجربه می‌کند.

مادری را تصور کنید که وقتی فرزندش دچار لکنت می‌شود، مدام می‌گوید “آروم باش و دوباره بگو”. اگرچه قصد او کمک است، اما این رفتار می‌تواند استرس کودک را بیشتر کند و احساس متفاوت بودن را در او تقویت کند.

چطور مانع از گسترش این حس منفی شویم ؟

پذیرش و حمایت: کلید طلایی درمان لکنت کودکان است. درمان لکنت زبان مهم است، اما مهم‌تر از آن، پذیرش کودک با تمام ویژگی‌هایش است. کودک شما باید بداند که عشق و محبت شما مشروط به روان صحبت کردن او نیست.

گاهی والدین با نگرانی زیاد و اصرار بر درمان، ناخواسته این پیام را به کودک می‌دهند: “تو فقط وقتی خوب هستی که روان صحبت کنی.”

توصیه‌های مهم برای والدین:

۱. صبور باشید

• هنگام صحبت کودک، آرام و با حوصله گوش دهید
• از تکمیل جملات او خودداری کنید
• اجازه دهید خودش حرفش را کامل کند

۲. محیط امن ایجاد کنید

• در خانه فضایی بدون قضاوت بسازید
• از مقایسه او با دیگران پرهیز کنید
• به جای تمرکز روی لکنت، به محتوای صحبت‌هایش توجه کنید

۳. تقویت اعتماد به نفس

• توانایی‌های دیگر کودک را برجسته کنید
• موفقیت‌های کوچک او را جشن بگیرید
• به او مسئولیت‌های متناسب با سنش بدهید

وقتی سارا، دختر ۶ ساله، با لکنت داستانی را تعریف می‌کند، مادرش به جای اصرار بر درست صحبت کردن، با علاقه به داستان گوش می‌دهد و درباره شخصیت‌های داستان از او سؤال می‌پرسد. این رفتار باعث می‌شود سارا احساس ارزشمندی کند.

۲-خودپنداره مخدوش و لکنت زبان

خودپنداره مخدوش به معنای تصویر منفی و نادرستی است که فرد از خودش در ذهن دارد و باعث می‌شود توانایی‌ها و ارزش‌های واقعی خود را نبیند یا کمتر از واقعیت تخمین بزند. یکی از عوارض لکنت زبان خودپنداره مخدوش است.

زبان و گفتار نقش مهمی در ارتباطات انسانی، شکل‌گیری روابط و هویت فردی ما دارد. وقتی فردی با مشکل لکنت زبان مواجه است، ممکن است:

۱. احساسات منفی را تجربه کند:

• شرم از ناتوانی در برقراری ارتباط موثر
• ترس از قضاوت دیگران
• نگرانی از طرد شدن
• کاهش اعتماد به نفس

۲. تاثیرات طولانی مدت:

• تحقیقات نشان می‌دهد بزرگسالانی که لکنت دارند، اغلب نگرش‌های منفی را درونی کرده‌اند
• انتظار رفتار نامناسب از دیگران دارند
• این رفتارهای نامناسب را عادی تلقی می‌کنند

۳. پیامدهای اجتماعی:

• پذیرش رفتارهای نامحترمانه به عنوان بخشی از زندگی
• کاهش توقع احترام از دیگران
• احتمال قرار گرفتن در روابط ناسالم

راهکارها:

• مراجعه به متخصصان گفتاردرمانی
• شرکت در گروه‌های حمایتی
• تقویت عزت نفس از طریق مشاوره
• آموزش مهارت‌های ارتباطی جایگزین

مهم است که این چرخه منفی را بشناسیم و برای شکستن آن تلاش کنیم. هر فرد، فارغ از نحوه صحبت کردنش، شایسته احترام و رفتار محترمانه است.

در ادامه یک داستان واقعی از یکی از مراجعانم به علی برایتان تعریف می کنم :

۳-آسیب به روابط شخصی:

بله متاسفانه لکنت بر روابط شخصی فرد نیز تاثیر منفی می گذارد. برای مثال، فردی که لکنت دارد ممکن است در یک موقعیت اجتماعی مثل قرار ملاقات با یک دوست جدید یا همکار، به جای بیان کامل منظور و احساسات خود، ترجیح دهد سکوت کند یا پاسخ‌های کوتاه بدهد تا با موقعیت لکنت مواجه نشود. این رفتار می‌تواند باعث شود طرف مقابل او را فردی کم‌حرف، بی‌علاقه یا حتی مغرور تصور کند، در حالی که واقعیت چیز دیگری است و این سوءبرداشت می‌تواند مانع شکل‌گیری یک رابطه دوستانه عمیق شود.

لکنت زبان روی دوستی‌ها و رابطه‌های ما با دیگران اثر می‌گذارد. خیلی از کسانی که لکنت دارند، موقع دوست شدن با دیگران یا حفظ دوستی‌هایشان سختی می‌کشند. آنها گاهی فکر می‌کنند که آدم‌های خوبی نیستند و می‌ترسند دیگران درباره‌شان بد فکر کنند. همین باعث می‌شود اعتماد به نفسشان کم شود. بعضی وقت‌ها حتی دوست ندارند توی مهمونی‌های فامیلی شرکت کنند یا با دوستانشان بیرون بروند.

متاسفانه خیلی از مردم فکرهای اشتباهی درباره لکنت دارند و این موضوع را درست نمی‌شناسند. مثلاً بعضی‌ها فکر می‌کنند کسی که لکنت دارد، باهوش نیست یا نمی‌تواند مدیر خوبی باشد. این فکرهای غلط باعث می‌شود زندگی برای کسانی که لکنت دارند سخت‌تر شود. مثلاً ممکن است توی محل کار به آنها مسئولیت‌های مهم ندهند یا در رابطه‌های عاطفی طرد بشوند.

اما راه‌هایی هست که بشود این مشکلات را کمتر کرد. اول اینکه باید به مردم یاد بدهیم لکنت چیست تا فکرهای اشتباهشان کنار برود. دوم اینکه خانواده‌ها می‌توانند با حمایت و درک درست، به عزیزشان که لکنت دارد کمک کنند تا اعتماد به نفسش بیشتر شود. همینطور شرکت در گروه‌هایی که افراد دارای لکنت دور هم جمع می‌شوند و صحبت با مشاور می‌تواند خیلی کمک کننده باشد.

سه راهکار ساده برای کاهش اثر لکنت بر روابط:

راهکار اول: صبور باشید و عجله نکنید. وقتی فرزندتان در حال صحبت کردن است، با آرامش به حرف‌هایش گوش کنید. جمله‌هایش را تمام نکنید و نگذارید بقیه اعضای خانواده هم این کار را بکنند. این کار به او نشان می‌دهد که حرف‌هایش برای شما مهم است، نه سرعت بیان آنها.

راهکار دوم: در خانه فضایی آرام و بدون استرس ایجاد کنید. از مقایسه کردن فرزندتان با دیگران خودداری کنید. موقع صحبت کردن او، تلویزیون را خاموش کنید و به او توجه کامل نشان دهید. وقتی می‌خواهد چیزی بگوید، با لبخند و علاقه به او نگاه کنید. این کارها باعث می‌شود احساس امنیت و آرامش بیشتری داشته باشد.

راهکار سوم: به جای تمرکز روی لکنت، توانایی‌های دیگر فرزندتان را ببینید و تشویق کنید. مثلاً اگر در نقاشی، ورزش یا درس خاصی خوب است، او را به خاطر این موفقیت‌ها تحسین کنید. به او کمک کنید تا بفهمد لکنت فقط یک ویژگی کوچک از وجود اوست و چیزهای خیلی بیشتری برای افتخار کردن دارد.

۴- مشکلات روانشناختی

از عوارض لکنت زبان می تواند شکل گیری مشکلات روانشناختی باشد.مشکلات روانشناختی به حالت‌ها و شرایطی گفته می‌شود که بر فکر، احساسات، رفتار و کیفیت زندگی روزمره فرد تأثیر منفی می‌گذارند.

۴ مورد از شایع‌ترین مشکلات روانشناختی ناشی از لکنت:

۱. اضطراب اجتماعی: ترس شدید از صحبت کردن در جمع، معرفی خود به دیگران یا شرکت در گفتگوهای گروهی. این افراد معمولاً از موقعیت‌های اجتماعی دوری می‌کنند تا مجبور به صحبت کردن نشوند.

۲. اعتماد به نفس پایین: باور نداشتن به توانایی‌های خود، احساس بی‌ارزشی و تردید مداوم درباره خود. این افراد ممکن است حتی در زمینه‌هایی که استعداد دارند، خودشان را دست کم بگیرند.

۳. افسردگی: احساس غم مداوم، ناامیدی نسبت به آینده، بی‌انگیزگی و از دست دادن لذت در فعالیت‌های روزمره. این حالت معمولاً نتیجه انزوای طولانی مدت و تجربه‌های منفی مکرر است.

۴. خشم و ناکامی درونی: احساس خشم نسبت به خود و دیگران، ناتوانی در بیان احساسات واقعی، و سرخوردگی از عدم توانایی در برقراری ارتباط راحت با دیگران.

وقتی کسی لکنت دارد، ممکن است از نظر روحی خیلی اذیت شود. بعضی وقت‌ها غمگین می‌شود، توی جمع استرس می‌گیرد و نمی‌تواند راحت با دیگران ارتباط برقرار کند. خیلی‌ها فکر می‌کنند کسی که لکنت دارد، مشکل روانی هم دارد، ولی این فکر کاملاً اشتباه است.

اگر کسی که لکنت دارد اعتماد به نفسش کم شده یا از نظر روحی خسته است، این به خاطر خود لکنت نیست. دلیلش رفتار نامناسب مردم و قضاوت‌های اشتباه آنهاست. مثلاً وقتی کسی چند بار در جمع تجربه بد داشته باشد، کم کم می‌ترسد با دیگران حرف بزند. همین ترس باعث می‌شود که از جمع دوری کند، تنها بماند و کم‌کم غمگین شود.

بگذارید داستان مریم را برایتان تعریف کنم. او که الان ۳۵ سالش است و معلم شده می‌گوید: “خیلی طول کشید تا فهمیدم مشکل اصلی من لکنت نیست. مشکل این بود که از حرف‌های مردم می‌ترسیدم. هر وقت می‌خواستم جلوی جمع حرف بزنم، خیلی استرس می‌گرفتم. استرسم باعث می‌شد لکنتم بیشتر شود و همینطور این چرخه ادامه پیدا می‌کرد. بعداً با کمک مشاور یاد گرفتم که لکنت فقط یک بخش از من است، نه همه وجودم.”

راهکارهای مقابله شکل مشکلات روانشناختی ناشی از لکنت:

در ادامه چند راهکاری درست و علمی که برای کاهش این مشکلات روانشناختی استفاده می شود را ذکر کرده ایم. اینکه کدام یک برای شما یا فرزندتان مناسب است پس از ارزیابی گفتار درمانگر مشخص می شود.

۱. درمان‌های روانشناختی:

• شناخت درمانی رفتاری (CBT)
• درمان پذیرش و تعهد (ACT)
• تکنیک‌های مدیریت استرس

۲. حمایت اجتماعی:

• شرکت در گروه‌های حمایتی
• ارتباط با افراد دارای تجربیات مشابه
• آموزش خانواده و دوستان

۳. خودمراقبتی:

• تمرینات تنفسی و مدیتیشن
• ورزش منظم
• حفظ روال خواب سالم

نکته مهم این است که درک کنیم مشکلات روانی مرتبط با لکنت، نتیجه برچسب‌زنی‌های اجتماعی و فشارهای محیطی است، نه خود لکنت. با افزایش آگاهی جامعه و حمایت مناسب، می‌توان به افراد دارای لکنت کمک کرد تا زندگی شاد و موفقی داشته باشند.

ویژگی های مثبتی که لکنت به ما می دهد

افرادی که با لکنت زبان زندگی می‌کنند، اغلب ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که از تجربیات چالش‌برانگیزشان شکل گرفته است:

۱-همدلی ژرف

• تجربه رفتارهای نادرست از دوران کودکی به این افراد درکی عمیق از احساسات دیگران بخشیده است.
• توانایی ویژه‌ای در همدردی با افراد حاشیه‌نشین و آسیب‌پذیر جامعه دارند.
• نسبت به نیازها و احساسات دیگران بسیار حساس هستند.

مثال: علی که معلم است می‌گوید: “چون خودم سختی کشیدم، وقتی دانش‌آموزی مشکل دارد، خیلی خوب درکش می‌کنم.”

۲-مهارت‌های قوی در برقراری ارتباط

• شنوندگان دقیقی هستند که به خوبی گوش می‌دهند.
• در دوستی و محیط کاری وفادار و اعتمادپذیر هستند.
• از صبر و بردباری بالایی در ارتباطات برخوردارند.

مثال: مریم می‌گوید: “دوستانم می‌گویند من بهترین شنونده‌ای هستم که دارند!”

۳-انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری

• می‌توانند به خوبی با شرایط دشوار سازگار شوند.
• در رویارویی با چالش‌ها خلاقیت خود را نشان می‌دهند.
• از تجربیات سخت برای رشد فردی بهره می‌گیرند.

۴-راهکارهای نوین درمانی

1. گفتاردرمانی آنلاین:
   • دسترسی آسان به خدمات درمانی فراهم می‌کند.
   • امکان تمرین در محیط امن خانه را مهیا می‌سازد.
   • به انعطاف‌پذیری زمانی و مکانی درمان کمک می‌کند.
2. مثال: رضا هر روز صبح ۱۰ دقیقه جلوی آینه تمرین می‌کند و می‌گوید خیلی کمکش کرده.
   
3. اپلیکیشن‌های هوشمند:
   • تمرینات منظم و ساختاریافته ارائه می‌دهد.
   • بازخورد فوری و پیگیری پیشرفت را ممکن می‌سازد.
   • پشتیبانی مداوم و حرفه‌ای فراهم می‌کند.
4. مداخله زودهنگام:
   • شناسایی و درمان در سنین پایین را هدف قرار می‌دهد.
   • به پیشگیری از مشکلات جانبی کمک می‌کند.
   • اثربخشی درمان‌ها را افزایش می‌دهد.

نکته مهم

هر فرد مجموعه‌ای از استعدادها، علایق و توانایی‌های پیچیده‌ای دارد. ما نباید اجازه دهیم لکنت زبان یا هر ویژگی دیگری کل هویت ما را تعریف کند و باعث گسترش عوارض لکنت شود. با بهره‌گیری از روش‌های نوین درمانی و حمایت‌های مناسب، می‌توانیم مسیر موفقیت را هموارتر سازیم.

جمع بندی :

خلاصه آنچه آموختیم: در طول این گفتگو، درباره چالش‌های لکنت زبان، تأثیرات روانی-اجتماعی آن، و همچنین نکات مثبت و توانمندی‌های ویژه افراد دارای لکنت صحبت کردیم. دیدیم که چطور این افراد می‌توانند به دلیل تجربیات خاص خود، به انسان‌هایی همدل، شنونده‌های خوب و دوستانی وفادار تبدیل شوند.

پیامی برای والدین عزیز 💝

برای شروع درمان هرگز دیر نیست. می‌دانم که دیدن فرزندتان در تلاش برای صحبت کردن، گاهی دلتان را به درد می‌آورد. اما باور کنید:

• صبر و حمایت شما بزرگترین هدیه به فرزندتان است
• کمک گرفتن از متخصص گفتاردرمانی متبحر در حوزه لکنت، می‌تواند مسیر را هموارتر کند
• هر کودک سرعت پیشرفت خاص خود را دارد؛ مقایسه نکنید

فرزند شما فقط کودکی با لکنت زبان نیست. او:

• شاید نقاش ماهری است
• شاید در ریاضی استعداد خاصی دارد
• شاید قلب مهربانی دارد که همه را شاد می‌کند
• شاید در ورزش می‌درخشد

به یاد داشته باشید:

۱. به جای تمرکز بر لکنت، استعدادهای او را کشف و تقویت کنید .

۲. اجازه دهید با سرعت خودش صحبت کند.

۳. وقتی حرف می‌زند، با آرامش و علاقه گوش کنید .

۴. به جای اصلاح مداوم، بر محتوای حرف‌هایش تمرکز کنید.

۵. در جمع خانواده فضایی امن برای صحبت کردن او فراهم کنید.

و مهمتر از همه: فرزند شما را همانطور که هست دوست بدارید. او موجودی منحصر به فرد است با دنیایی از توانایی‌ها و استعدادها. لکنت تنها یکی از ویژگی‌های اوست، نه تمام هویتش. با حمایت و عشق شما، او می‌تواند به هر قله‌ای که بخواهد صعود کند. 🌟

با مهر و امید به فردایی روشن برای همه کودکان عزیزمان ❤️

ن

منابع :
درمان لکنت زبان در سایت سلام درمانگر
لکنت ویکی پدیا