علت کم شدن شنوایی گوش راست
کم شدن شنوایی گوش راست میتواند نگرانکننده باشد، اما همیشه به معنای یک مشکل جدی نیست. گاهی این مشکل موقتی است و با درمانهای ساده برطرف میشود، مثل زمانی که جرم گوش زیاد شده یا سرماخوردگی شدید داریم. اما در برخی موارد، کاهش شنوایی میتواند نشانهای از یک مشکل جدیتر باشد که نیاز به توجه پزشکی فوری دارد.
در این مقاله، قصد داریم به زبانی ساده و قابل فهم، تمام علتهای احتمالی کم شدن شنوایی گوش راست را بررسی کنیم. با شناخت نشانهها و علائم همراه، میتوانید تشخیص اولیهای از وضعیت خود داشته باشید. همچنین به شما خواهیم گفت چه زمانی باید حتماً به پزشک مراجعه کنید و چه آزمایشهایی ممکن است برای تشخیص دقیق علت لازم باشد.
به یاد داشته باشید که تشخیص نهایی و درمان مناسب، تنها توسط متخصص گوش، حلق و بینی امکانپذیر است. هدف ما کمک به شما برای درک بهتر وضعیتتان و تصمیمگیری آگاهانهتر برای مراجعه به پزشک است.
در ادامه این مقاله، به تفصیل درباره علل مختلف، از سادهترین تا جدیترین موارد، روشهای تشخیص و درمانهای احتمالی صحبت خواهیم کرد.
l
مثال واقعی از کم شدن شنوایی گوش راست:
مریم، معلم ۳۵ ساله، یک روز صبح متوجه شد صدای زنگ ساعت را از گوش راستش خوب نمیشنود. ابتدا فکر کرد شاید به خاطر خستگی یا خوابآلودگی است، اما وقتی در کلاس درس متوجه شد صدای دانشآموزانی که سمت راستش مینشینند را به خوبی نمیشنود، نگران شد. هنگام تماس تلفنی هم مجبور بود گوشی را به گوش چپش بچسباند تا بتواند مکالمه را به خوبی بشنود. او که تازه از یک سرماخوردگی شدید بهبود یافته بود، احتمال داد این مشکل میتواند مرتبط با عفونت گوش باشد.
مریم تصمیم گرفت به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کند. دکتر پس از معاینه و انجام تست شنواییسنجی، تشخیص داد که التهاب و تجمع مایع در گوش میانی (اوتیت مدیا) باعث این مشکل شده است. خوشبختانه این مشکل با یک دوره مصرف آنتیبیوتیک و قطره گوش قابل درمان بود. پس از دو هفته درمان، شنوایی مریم به حالت عادی برگشت و او توانست دوباره به راحتی به فعالیتهای روزمرهاش ادامه دهد. این تجربه به او آموخت که مشکلات شنوایی را جدی بگیرد و برای تشخیص و درمان به موقع اقدام کن
۵ علت کم شنوایی گوش راست :
کم شدن شنوایی گوش راست میتواند دلایل متعددی داشته باشد که برخی ساده و قابل درمان و برخی نیازمند توجه جدی پزشکی هستند. در ادامه، پنج علت اصلی که متخصصان شنوایی شناس به عنوان شایعترین دلایل کاهش شنوایی گوش راست شناسایی کردهاند را بررسی میکنیم.
۱. علل موقت و قابل درمان کم شنیدن گوش راست:
علل موقت و قابل درمان کاهش شنوایی گوش راست، معمولاً مشکلاتی هستند که با مراجعه به پزشک و انجام درمانهای مناسب، به راحتی برطرف میشوند. این نوع مشکلات اغلب به دلیل تجمع جرم، عفونتهای ساده یا التهابات موقتی در گوش ایجاد میشوند و نیازی به نگرانی طولانی مدت ندارند.
خوشبختانه، بیشتر افرادی که با این نوع مشکلات مواجه میشوند، پس از تشخیص درست و درمان مناسب، شنوایی خود را به طور کامل بازمییابند. مهم است که در صورت مشاهده علائم کاهش شنوایی، حتی اگر موقتی به نظر برسد، به پزشک مراجعه کنید تا از تبدیل شدن مشکل به یک عارضه جدیتر جلوگیری شود.
علل موقت و قابل درمان شایع:
- تجمع جرم گوش
- جرم گوش به طور طبیعی توسط غدد گوش تولید میشود اما گاهی بیش از حد انباشته میشود
- با شستشوی تخصصی توسط پزشک به راحتی قابل رفع است
- عفونت گوش میانی (اوتیت)
- معمولاً پس از سرماخوردگی یا عفونتهای تنفسی رخ میدهد
- با مصرف آنتیبیوتیک و قطرههای تجویز شده توسط پزشک درمان میشود
- سینوزیت حاد
- التهاب سینوسها میتواند بر شنوایی تأثیر بگذارد
- با درمان سینوزیت، مشکل شنوایی نیز برطرف میشود
- پارگی جزئی پرده گوش
- میتواند در اثر ضربه، عفونت شدید یا تغییر ناگهانی فشار هوا ایجاد شود
- اکثر پارگیهای جزئی خود به خود ترمیم میشوند یا با درمانهای ساده بهبود مییابند
- مسدود شدن شیپور استاش
- معمولاً در اثر سرماخوردگی یا آلرژی رخ میدهد
- با درمان علت اصلی و گاهی استفاده از اسپریهای بینی برطرف میشود.
م
نمونه واقعی :
سارا، دانشآموز ۱۶ سالهای که عاشق شنا و ورزشهای آبی است، پس از یک جلسه طولانی شنا در استخر، احساس کرد گوش راستش کمی سنگین شده است. او در ابتدا فکر کرد شاید آب به گوشش رفته، اما با گذشت چند ساعت و تکان دادن سر، مشکل برطرف نشد.
علائمی که سارا تجربه میکرد:
- احساس پُری و فشار در گوش
- صدای خودش در گوش راست بمتر به نظر میرسید
- هنگام بلع یا خمیازه کشیدن، صدای تق مانندی در گوش احساس میکرد
- در هواپیما متوجه شد که نمیتواند مثل همیشه فشار گوشش را متعادل کند
سارا که قبلاً در کلاس زیستشناسی درباره ساختار گوش خوانده بود، حدس زد مشکلش میتواند مربوط به شیپور استاش باشد. او این موضوع را با والدینش در میان گذاشت و به پزشک مراجعه کردند. دکتر پس از معاینه تشخیص داد که ترکیبی از آلرژی فصلی و شنای طولانی مدت باعث التهاب و انسداد شیپور استاش شده است.
درمان سارا شامل:
- استفاده از اسپری ضد احتقان بینی
- مصرف قرصهای آنتیهیستامین برای کنترل آلرژی
- انجام تمرینات ساده باز کردن شیپور استاش مثل مانور والسالوا
- استراحت از شنا به مدت یک هفته
پس از یک هفته درمان، مشکل سارا کاملاً برطرف شد و او توانست با رعایت نکات احتیاطی (مثل استفاده از گوشگیر مناسب) دوباره به شنا برگردد.
علل جدیتر کاهش شنوایی گوش راست، مشکلاتی هستند که نیاز به توجه پزشکی فوری و تخصصی دارند و ممکن است به درمانهای پیچیدهتر یا حتی جراحی نیاز داشته باشند. این مشکلات معمولاً با علائم دیگری مانند سرگیجه، وزوز گوش شدید، یا سردردهای مداوم همراه هستند و نباید نادیده گرفته شوند.
برخلاف علل موقتی، این دسته از مشکلات میتوانند به آسیبهای دائمی منجر شوند اگر به موقع تشخیص و درمان نشوند. بنابراین، اگر کاهش شنوایی با علائم جدی همراه باشد یا بیش از چند روز ادامه پیدا کند، باید سریعاً به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کرد.
۲-علل جدیتر شایع:
علل جدیتر کاهش شنوایی گوش راست، مشکلاتی هستند که نیاز به توجه پزشکی فوری و تخصصی دارند و ممکن است به درمانهای پیچیدهتر یا حتی جراحی نیاز داشته باشند. این مشکلات معمولاً با علائم دیگری مانند سرگیجه، وزوز گوش شدید، یا سردردهای مداوم همراه هستند و نباید نادیده گرفته شوند.
برخلاف علل موقتی، این دسته از مشکلات میتوانند به آسیبهای دائمی منجر شوند اگر به موقع تشخیص و درمان نشوند. بنابراین، اگر کاهش شنوایی با علائم جدی همراه باشد یا بیش از چند روز ادامه پیدا کند، باید سریعاً به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کرد.
- نورینوم آکوستیک (تومور عصب شنوایی)
- تومور خوشخیمی که روی عصب تعادل و شنوایی رشد میکند
- معمولاً با کاهش تدریجی شنوایی و وزوز گوش یکطرفه همراه است
- بیماری منییر
- اختلالی که باعث حملات سرگیجه شدید، کاهش شنوایی و وزوز گوش میشود
- معمولاً به صورت دورهای رخ میدهد و میتواند کیفیت زندگی را به شدت تحت تأثیر قرار دهد
- اتواسکلروز
- بیماری ارثی که باعث رشد غیرطبیعی استخوان در گوش میانی میشود
- معمولاً در جوانی شروع میشود و به تدریج پیشرفت میکند
- آسیب عصب شنوایی
- میتواند در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای بلند یا ضربه به سر ایجاد شود
- در برخی موارد غیرقابل برگشت است و نیاز به استفاده از سمعک دارد
- سکته گوش داخلی
- قطع ناگهانی جریان خون به گوش داخلی که میتواند باعث از دست دادن ناگهانی شنوایی شود
- نیاز به درمان اورژانسی دارد و تأخیر در درمان میتواند به آسیب دائمی منجر شود
۳- علل مربوط به سیستم های مختلف بدن
علل سیستمیک کاهش شنوایی به مشکلاتی اشاره دارد که منشأ آنها در سیستمهای مختلف بدن است و به طور ثانویه روی شنوایی تأثیر میگذارند. این مشکلات معمولاً بخشی از یک بیماری گستردهتر هستند که علاوه بر گوش، اندامهای دیگر را نیز درگیر میکنند. برای مثال، بیماریهای قلبی-عروقی میتوانند با تأثیر بر جریان خون گوش داخلی، باعث اختلال در شنوایی شوند.
در بسیاری از موارد، علل سیستمیک با علائم دیگری مانند خستگی، ضعف عمومی، تب، یا درد مفاصل همراه هستند. تشخیص و درمان این علل معمولاً نیازمند همکاری بین متخصصان مختلف پزشکی است، زیرا مشکل اصلی ممکن است در سیستم ایمنی، قلب و عروق، یا سیستم غدد درونریز باشد.
نکته مهم این است که درمان علل سیستمیک کاهش شنوایی، باید با رویکردی جامع و با در نظر گرفتن تمام جنبههای سلامتی فرد انجام شود. در بسیاری موارد، با درمان بیماری زمینهای، مشکل شنوایی نیز بهبود مییابد.
علل سیستمیک شایع:
- دیابت
- اختلال در گردش خون و آسیب به اعصاب محیطی میتواند باعث کاهش تدریجی شنوایی شود
- فشار خون بالا
- تأثیر منفی بر جریان خون گوش داخلی و آسیب به سلولهای مویی
- کمخونی
- کاهش اکسیژنرسانی به سلولهای حسی گوش داخلی
- اختلالات تیروئید
- تغییرات متابولیک که میتواند بر عملکرد گوش داخلی تأثیر بگذارد
- لوپوس
- بیماری خودایمنی که میتواند باعث التهاب و آسیب به ساختارهای گوش شود
- آرتریت روماتوئید
- التهاب سیستمیک که میتواند استخوانچههای گوش میانی را درگیر کند
- سارکوئیدوز
- بیماری التهابی که میتواند اعصاب شنوایی را تحت تأثیر قرار دهد
- بیماریهای عفونی سیستمیک
- عفونتهای ویروسی یا باکتریایی که میتوانند به گوش داخلی آسیب برسانند.
یک نمونه واقعی :
علی، مهندس نرمافزار ۴۲ سالهای که در یک شرکت بزرگ فناوری کار میکند، متوجه شد که علاوه بر درد مفاصل انگشتانش هنگام تایپ کردن، به تدریج در شنیدن صدای همکارانش در جلسات آنلاین دچار مشکل شده است.
نشانههای اولیه که علی تجربه کرد:
- خستگی صبحگاهی و خشکی مفاصل بیش از ۱ ساعت
- درد و تورم متقارن در مفاصل انگشتان دست
- کاهش تدریجی شنوایی در هر دو گوش
- احساس صدای خشخش در گوشها هنگام حرکت گردن
روند تشخیص:
- ابتدا فکر میکرد مشکل شنواییاش به خاطر استفاده طولانی مدت از هدفون است
- وقتی متوجه شد درد مفاصلش با استراحت بهتر نمیشود، به پزشک مراجعه کرد
- آزمایشهای خون نشان داد فاکتور روماتوئید (RF) و CRP او بالاست
- متخصص روماتولوژی با توجه به علائم و نتایج آزمایشها، آرتریت روماتوئید را تشخیص داد
- در معاینات تکمیلی مشخص شد که التهاب سیستمیک ناشی از بیماری، استخوانچههای گوش میانی را نیز درگیر کرده است
راهکارهای سازگاری با شرایط کاری:
- استفاده از نرمافزارهای تبدیل گفتار به متن در جلسات
- تنظیم ارگونومیک محیط کار
- استفاده از کیبورد مخصوص برای کاهش فشار بر مفاصل
- افزایش فواصل استراحت بین ساعات کاری
با شروع درمانهای ضد التهابی و داروهای تعدیلکننده سیستم ایمنی، علائم آرتریت روماتوئید علی تحت کنترل قرار گرفت و مشکل شنواییاش نیز بهبود نسبی پیدا کرد. او همچنان به کار خود ادامه میدهد و با مدیریت بیماری و تطبیق شرایط کاری، توانسته عملکرد خوبی در شغلش داشته باشد.
۴- علل مرتبط با سن کم شنوایی گوش راست
کم شدن شنوایی گوش راست می تواند به دلیل افزایش سن باشد. کاهش شنوایی مرتبط با سن یا پیرگوشی، فرآیندی طبیعی است که معمولاً از حدود ۵۰ سالگی به تدریج آغاز میشود. این تغییرات به دلیل فرسایش تدریجی سلولهای مویی حساس به صدا در گوش داخلی و تغییرات در سیستم عصبی شنوایی رخ میدهد. البته سرعت و شدت این کاهش شنوایی در افراد مختلف، متفاوت است و عوامل محیطی و ژنتیکی میتوانند در آن نقش داشته باشند.
علل مرتبط با سن:
حساسیت به صداهای مختلف تغییر میکند
تخریب سلولهای مویی حسی
این سلولهای ظریف با افزایش سن به تدریج آسیب میبینند
توانایی تبدیل امواج صوتی به سیگنالهای عصبی کاهش مییابد
متأسفانه این سلولها قابلیت ترمیم یا جایگزینی ندارند
کاهش انعطافپذیری پرده صماخ
غشای طبیعی گوش با افزایش سن سفتتر میشود
قابلیت ارتعاش در پاسخ به امواج صوتی کاهش مییابد
این تغییر باعث کاهش حساسیت به صداهای با فرکانس بالا میشود
تغییرات در استخوانچههای گوش میانی
مفاصل بین استخوانچهها سفتتر میشوند
انتقال مکانیکی صدا دچار اختلال میشود
کارایی سیستم انتقال صوت کاهش مییابد
تغییرات در سیستم عصبی شنوایی
سرعت پردازش سیگنالهای عصبی کندتر میشود
توانایی تشخیص گفتار در محیطهای پر سر و صدا کاهش مییابد
درک کلمات و جملات پیچیدهتر میشود
کاهش جریان خون در گوش داخلی
رگهای خونی کوچکتر و سختتر میشوند
اکسیژنرسانی به سلولهای حسی کاهش مییابد
متابولیسم سلولهای گوش داخلی دچار اختلال میشود
تغییرات در مایع گوش داخلی
ترکیب شیمیایی آندولنف و پریلنف تغییر میکند
عملکرد الکتروشیمیایی گوش داخلی مختل میشود
۵- علل مادرزادی کم شدن شنوایی
کاهش شنوایی مادرزادی به مشکلاتی گفته میشود که نوزاد از زمان تولد با آنها متولد میشود. این مشکلات میتوانند ژنتیکی باشند یا در دوران بارداری به دلیل عوامل مختلف محیطی، عفونتها یا داروها ایجاد شوند. تشخیص زودهنگام این مشکلات بسیار مهم است، زیرا میتواند بر رشد گفتار و زبان کودک تأثیر بگذارد و مداخله زودهنگام میتواند به بهبود نتایج درمانی کمک کند.
علل مادرزادی کاهش شنوایی:
- جهشهای ژنتیکی
- تغییرات در ژنهای مرتبط با شنوایی که از والدین به فرزند منتقل میشوند
- سندرمهای ژنتیکی
- مانند سندرم واردنبرگ، سندرم آشر و سندرم پندرد که همراه با کاهش شنوایی هستند
- عفونتهای دوران بارداری
- مانند سرخجه، سیتومگالوویروس یا توکسوپلاسموز که میتوانند به سیستم شنوایی جنین آسیب برسانند
- ناهنجاریهای ساختاری گوش
- تغییر شکل یا نبود بخشهایی از گوش خارجی، میانی یا داخلی
- مصرف داروهای ototoxic در دوران بارداری
- داروهایی که میتوانند به سیستم شنوایی جنین آسیب برسانند
- زردی شدید نوزادی
- افزایش بیلیروبین که میتواند به سلولهای عصبی شنوایی آسیب برساند
- کمبود اکسیژن حین تولد
- آسیب به سلولهای عصبی شنوایی به دلیل کمبود اکسیژن در زمان زایمان
- وزن بسیار کم هنگام تولد
- افزایش خطر مشکلات شنوایی در نوزادان با وزن کمتر از ۱۵۰۰ گرم
- مشکلات متابولیک مادرزادی
- اختلالات متابولیک که میتوانند بر رشد و عملکرد سیستم شنوایی تأثیر بگذارند
- عوامل محیطی در دوران بارداری
- قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا اشعه که میتواند به رشد سیستم شنوایی آسیب برساند.
چطور علت کاهش شنوایی گوش راست را تشخیص بدهیم ؟
تشخیص علت کم شنوایی گوش راست نیازمند یک ارزیابی دقیق و تخصصی است. شنواییشناس با استفاده از تجهیزات پیشرفته و انجام آزمایشهای مختلف، وضعیت شنوایی شما را بررسی میکند. این متخصص ابتدا با گرفتن تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی گوش، اطلاعات اولیه را جمعآوری میکند. سپس با انجام تستهای متنوع مانند ادیومتری تون خالص، تمپانومتری و تستهای گفتاری، نوع و شدت کم شنوایی را مشخص میکند.
شنواییشناس با تحلیل نتایج این آزمایشها میتواند تشخیص دهد که آیا مشکل در گوش خارجی، میانی یا داخلی است و آیا کم شنوایی از نوع انتقالی، حسی-عصبی یا مختلط میباشد. بر اساس این تشخیص، بهترین راهکار درمانی را پیشنهاد میدهد. برای دریافت خدمات تخصصی شنواییشناسی و بهرهمندی از تجهیزات مدرن تشخیصی، میتوانید به کلینیک شنواییشناسی باران مراجعه کنید. متخصصین مجرب این کلینیک آماده ارائه بهترین خدمات تشخیصی و درمانی به شما هستند.
جمع بندی :
کم شدن شنوایی گوش راست میتواند دلایل متعددی داشته باشد که در پنج دسته اصلی قرار میگیرند: علل موقتی و قابل درمان (مانند جرم گوش و عفونتها)، علل جدیتر (مثل تومورها و بیماری منییر)، علل سیستمیک (مانند دیابت و فشار خون)، علل مرتبط با سن (پیرگوشی) و علل مادرزادی (ژنتیکی یا مشکلات دوران جنینی).
تشخیص دقیق علت کم شنوایی نیازمند معاینه و بررسی توسط متخصص شنواییسنج است. این متخصصان با استفاده از تجهیزات پیشرفته و انجام آزمایشهای مختلف مانند ادیومتری و تمپانومتری، میتوانند نوع و شدت کم شنوایی را مشخص کنند. برخی از علل کم شنوایی با درمانهای ساده قابل برطرف شدن هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به مداخلات پزشکی جدیتر نیاز داشته باشند.
مهمترین نکته این است که کم شنوایی را جدی بگیریم و در صورت مشاهده علائم، حتماً به متخصص مراجعه کنیم. تشخیص و درمان به موقع میتواند از پیشرفت مشکل جلوگیری کرده و از عوارض جدیتر پیشگیری کند.
توصیه نهایی: اگر متوجه کاهش شنوایی در گوش راست خود شدهاید، حتماً به متخصص گوش، حلق و بینی یا شنواییسنج مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب میتواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. اگر سؤالی دارید، میتوانید در بخش نظرات مطرح کنید تا متخصصان ما به شما پاسخ دهند.
برخی از منابع:
mayoclinic
آسیب شناس گفتار و زبان ( گفتار درمانگر ) و روانشناس با بیش از ۱۵ سال کار بالینی
کوچ گفتاردرمانگر
مدیر کلینیک های گفتار درمانی باران، بیان و یلدا
مدیر وب سایت توانبخشی و روانشناسی سلام درمانگر
مدرس دوره های آموزش خانواده محور (بشنو و صحبت کن)
مخترع مجموعه نرم افزارهای گفتار درمانی بیان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.