به عنوان گفتاردرمانگر با تخصص در درمان لکنت بزرگسالان، باید بگویم یکی از چالش‌برانگیزترین تمرین‌های درمانی که با مراجعانم انجام می‌دهم، “لکنت ارادی” است.
لکنت ارادی چیست؟
لکنت ارادی تکنیکی است که در آن فرد دارای لکنت، به صورت عمدی و آگاهانه لکنت می‌کند. به عبارت دیگر، به جای تلاش برای پنهان کردن یا کنترل لکنت، فرد آگاهانه از تکرار، کشش صدا یا گیر کردن روی کلمات استفاده می‌کند. این تمرین معمولاً در موقعیت‌های اجتماعی واقعی و در مقابل افراد غریبه انجام می‌شود.
چرا این تمرین اینقدر سخت است؟
سختی این تمرین نه در پیچیدگی انجام آن، بلکه در اکراه و مقاومت درونی بسیاری از مراجعان نسبت به آن است. برای افرادی که سال‌ها تلاش کرده‌اند لکنت خود را پنهان کنند و از آن اجتناب کنند، عمداً لکنت کردن مانند حرکت در جهت عکس غریزه‌ی بقا است.
تجربه‌ی شخصی من با لکنت ارادی
به یاد دارم روزی که همراه یکی از مراجعانم تصمیم گرفتیم برای تمرین لکنت ارادی به چند مغازه برویم. پیش از ورود به اولین مغازه، اضطرابی عمیق را حس می‌کردم. ترس از قضاوت فروشنده، نگرانی از واکنش‌های منفی احتمالی، و افکار مداوم اینکه “الآن مغازه‌دار ناراحت می‌شود” یا “مرا مسخره خواهد کرد” یا “مرا از مغازه بیرون خواهد کرد” همگی در ذهنم جولان می‌دادند.
با وجود این ترس‌ها، وارد مغازه شدیم و هنگام پرسیدن قیمت محصولات، عمداً کلمات را با لکنت ادا کردیم. جالب اینجا بود که واکنش‌های فروشندگان اغلب عادی بود – بعضی صبورانه منتظر ماندند، برخی لبخند زدند.
چرا لکنت ارادی اینقدر مؤثر است؟
با وجود سختی اولیه، لکنت ارادی یکی از مؤثرترین تکنیک‌های درمانی در بلندمدت است. دلایل این اثربخشی عبارتند از:
کاهش ترس از لکنت: وقتی عمداً لکنت می‌کنید، ترس از وقوع ناگهانی آن کاهش می‌یابد.
مواجهه‌درمانی: این تمرین نوعی مواجهه‌درمانی است که به تدریج حساسیت فرد نسبت به لکنت را کم می‌کند.
بازسازی شناختی: مراجع درمی‌یابد که واکنش دیگران به لکنت او، آنقدرها هم که تصور می‌کرد منفی نیست.
کنترل بیشتر: فرد یاد می‌گیرد که کنترل بیشتری روی گفتار خود داشته باشد، چه زمانی که می‌خواهد روان صحبت کند و چه زمانی که تصمیم می‌گیرد لکنت کند.
کاهش رفتارهای اجتنابی: بسیاری از افراد دارای لکنت، از موقعیت‌های خاص گفتاری اجتناب می‌کنند. لکنت ارادی به آنها کمک می‌کند تا با این ترس‌ها روبرو شوند.
پذیرش: شاید مهمترین دستاورد، دستیابی به پذیرش است – پذیرش اینکه لکنت بخشی از هویت فرد است اما تعیین‌کننده‌ی تمام هویت او نیست.
در تجربه‌ی کاری من، مراجعانی که توانسته‌اند بر مقاومت‌شان غلبه کنند و تمرین لکنت ارادی را به طور منظم انجام دهند، معمولاً پیشرفت چشمگیری در روانی گفتار و مهمتر از آن، در کیفیت زندگی‌شان تجربه کرده‌اند.
لکنت ارادی شاید ابتدا ترسناک به نظر برسد، اما دری است به سوی آزادی از زندان ترس و اضطرابی که بسیاری از افراد دارای لکنت سال‌ها در آن محبوس بوده‌اند.
امروز می‌خواهم درباره یکی از مهمترین سوالاتی صحبت کنم که تقریباً همه والدین کودکان اوتیسم از من می‌پرسند: “آیا اوتیسم خوب می‌شود؟” این سوال ساده اما پر از امید، نگرانی و انتظار است. سوالی که در نگاه اول شاید پاسخش فقط یک “بله” یا “خیر” باشد، اما واقعیت پیچیده‌تر از این پاسخ‌های ساده است.
وقتی والدین این سوال را می‌پرسند، در واقع دنیایی از نگرانی‌ها و امیدها پشت آن نهفته است. آنها می‌خواهند بدانند آیا فرزندشان میتواند در آینده مستقل زندگی کند؟ آیا میتواند به مدرسه برود؟ دوست پیدا کند؟ شغلی داشته باشد؟ و مهمتر از همه، آیا میتواند یک زندگی شاد و معنادار داشته باشد؟
در این مقاله می‌خواهم صادقانه و با زبانی ساده، بر اساس تجربه‌های بالینی و شواهد علمی، به این سوال پاسخ دهم. می‌خواهم از واقعیت‌های اوتیسم بگویم، از چالش‌ها و در عین حال از امکان‌های بهبود و پیشرفت صحبت کنم. می‌خواهم به شما نشان دهم که مسیر زندگی با اوتیسم، اگرچه متفاوت است، اما میتواند سرشار از موفقیت و پیشرفت باشد.
پاسخ کوتاه به این سوال این است که کودکان اوتیسم زیادی بودند که توانستند به مدرسه بروند ، زندگی مستقلی داشته باشند. در مقابل برخی از کودکان شرایط سخت تری داشتند.
آیا اوتیسم خوب می شود؟
وقتی از “درمان” اوتیسم صحبت می‌کنیم، باید بدانیم که اوتیسم یک تفاوت در ساختار و عملکرد مغز است، نه یک بیماری که با دارو یا جراحی از بین برود. به همین دلیل، نمی‌توانیم از “درمان قطعی” صحبت کنیم. اوتیسم بخشی از هویت و ماهیت فرزند شماست، درست مثل رنگ چشم‌هایش یا اثر انگشتش. هدف ما تغییر این ماهیت نیست، بلکه کمک به شکوفایی توانمندی‌های اوست.
اما وقتی از “پیشرفت” و “بهبود” صحبت می‌کنیم، داستان کاملاً متفاوت می‌شود. تحقیقات و تجربه نشان داده‌اند که با مداخلات زودهنگام، آموزش مناسب و حمایت کافی، کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند پیشرفت‌های چشمگیری داشته باشند. مهارت‌های ارتباطی بهتر شود، رفتارهای چالش‌برانگیز کاهش یابد، توانایی‌های اجتماعی افزایش پیدا کند و بسیاری از مشکلات روزمره برطرف شود.
خبر خوب این است که بسیاری از مشکلاتی که امروز والدین را نگران می‌کند، با حمایت و مداخله مناسب، قابل بهبود هستند. کودکان می‌توانند یاد بگیرند که چطور ارتباط برقرار کنند، چطور احساساتشان را بیان کنند، چطور در جمع حضور پیدا کنند و حتی مهارت‌های تحصیلی و شغلی کسب کنند. نکته کلیدی این است که هر کودک مسیر منحصر به فرد خودش را دارد و با صبر، عشق و حمایت تخصصی مناسب، میتواند به سطح قابل توجهی از استقلال و موفقیت در زندگی دست پیدا کند.
آیا فرزندم میتواند در آینده زندگی مستقلی داشته باشد؟
بله، بسیاری از افراد دارای اوتیسم می‌توانند به سطحی از استقلال در زندگی دست پیدا کنند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در سنین پایین تشخیص داده می‌شوند و مداخلات درمانی مناسب را دریافت می‌کنند، شانس بیشتری برای دستیابی به زندگی مستقل دارند. این استقلال میتواند شامل تحصیل در دانشگاه، داشتن شغل، مدیریت امور شخصی و حتی زندگی مستقل باشد. البته سطح استقلال برای هر فرد متفاوت است و به توانایی‌ها و چالش‌های فردی او بستگی دارد.
برای رسیدن به زندگی مستقل، چند عامل کلیدی نقش دارند: مداخله زودهنگام و مناسب، آموزش مهارت‌های زندگی روزمره از سنین پایین، تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی، آموزش مهارت‌های شغلی و حرفه‌ای، و مهمتر از همه، حمایت مداوم خانواده و متخصصان. والدین می‌توانند با آموزش مهارت‌های پایه مانند لباس پوشیدن، نظافت شخصی، تهیه غذا، مدیریت پول و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، از همان کودکی زمینه استقلال فرزندشان را فراهم کنند.
دست از پیش بینی کردن بردار
ب
اما نکته مهم این است که به جای نگرانی بیش از حد درباره آینده و تلاش برای پیش‌بینی آن، بهتر است روی “اکنون” تمرکز کنیم. هیچ‌کس نمی‌تواند آینده را با قطعیت پیش‌بینی کند – حتی برای افراد عادی. آیا می‌توانیم بگوییم چند سال دیگر چه کسی زنده خواهد بود یا چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟ به جای نگرانی برای آینده‌ای نامعلوم، تمرکز خود را روی کمک به فرزندمان در زمان حال بگذاریم. هر مهارتی که امروز آموخته می‌شود، هر پیشرفت کوچکی که امروز حاصل می‌شود، پله‌ای است به سوی آینده‌ای بهتر.
نمونه یک فرد موفق که اوتیسم داشته است
دنیل در سال ۱۹۷۹ در لندن متولد شد و در کودکی با اوتیسم با عملکرد بالا تشخیص داده شد. در دوران کودکی، او با چالش‌های زیادی روبرو بود – از تشنج‌های مکرر گرفته تا مشکلات ارتباطی و اجتماعی. او نمی‌توانست به راحتی با همسالانش ارتباط برقرار کند و اغلب در دنیای خودش غرق می‌شد. اما دنیل یک توانایی خاص داشت: او می‌توانست اعداد را به شکلی متفاوت ببیند و درک کند.
و
با حمایت خانواده‌اش و تلاش شخصی، دنیل توانست بر بسیاری از چالش‌هایش غلبه کند. او نه تنها توانست به طور مستقل زندگی کند، بلکه به یک نویسنده و سخنران موفق تبدیل شد. او چندین کتاب پرفروش نوشته که در آنها تجربیات زندگی‌اش را به اشتراک گذاشته است. یکی از دستاوردهای شگفت‌انگیز او، یادگیری زبان ایسلندی در کمتر از یک هفته بود – کاری که توجه رسانه‌های جهانی را به خود جلب کرد. امروز، دنیل به بیش از ده زبان صحبت می‌کند و رکوردهای جهانی متعددی در زمینه محاسبات ریاضی دارد.
داستان دنیل به ما یادآوری می‌کند که اوتیسم محدودیت نیست، بلکه یک تفاوت است. او امروز ازدواج کرده، کتاب‌هایش به چندین زبان ترجمه شده و در سراسر دنیا سخنرانی می‌کند. او نه تنها بر چالش‌های اوتیسم غلبه کرده، بلکه از تفاوت‌هایش به عنوان نقاط قوت استفاده کرده است. دنیل می‌گوید: “مغز من متفاوت کار می‌کند، و این تفاوت باعث شده که من بتوانم کارهایی را انجام دهم که دیگران نمی‌توانند.” داستان او نشان می‌دهد که با حمایت مناسب، پذیرش و درک درست از توانایی‌های فردی، افراد دارای اوتیسم می‌توانند به موفقیت‌های چشمگیری دست یابند.
بهترین زمان برای شروع مداخلات درمانی، هر چه زودتر، بهتر است. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مغز کودک در سالهای اول زندگی، به‌ویژه تا سن ۳ سالگی، بیشترین انعطاف‌پذیری و قابلیت تغییر را دارد. این دوره که به آن “پنجره طلایی” می‌گویند، فرصتی استثنایی برای تأثیرگذاری مثبت بر رشد و تکامل مغز کودک است.
متأسفانه، گاهی والدین این زمان ارزشمند را صرف تردید، انکار یا جستجو برای تشخیص قطعی می‌کنند، در حالی که می‌توانند همزمان با فرآیند تشخیص، مداخلات درمانی را نیز شروع کنند.
شروع مداخلات درمانی، هر چه زودتر، بهتر است
درگیر قطعیت تشخیص نشوید
ب
برای مثال، اگر کودک ۱۲ ماهه شما هنوز واکنش مناسبی به نام خود نشان نمی‌دهد، یا تماس چشمی محدودی دارد، نیازی نیست منتظر تشخیص قطعی اوتیسم بمانید. می‌توانید از همین حالا به گفتاردرمانی مراجعه کنید. یا اگر کودک ۱۸ ماهه شما در مهارت‌های حرکتی تأخیر دارد، بدون نیاز به تشخیص خاصی می‌توانید کاردرمانی را آغاز کنید. هر چالشی که مشاهده می‌کنید، میتواند و باید فوراً مورد توجه و مداخله قرار گیرد. این رویکرد پیشگیرانه میتواند از عمیق‌تر شدن مشکلات جلوگیری کند.
مهم است بدانیم که صحبت از “سن طلایی” به این معنا نیست که پس از آن، دیگر هیچ امیدی به پیشرفت وجود ندارد. مغز انسان در تمام طول عمر قابلیت یادگیری و تغییر دارد. بسیاری از افراد در سنین بالاتر تشخیص گرفته‌اند و با دریافت مداخلات مناسب، پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند.
حتی در بزرگسالی نیز می‌توان مهارت‌های جدید آموخت و بهبود یافت. آنچه اهمیت دارد این است که به محض مشاهده هر نوع چالش یا تأخیر رشدی، بدون اتلاف وقت برای دریافت کمک‌های تخصصی اقدام کنیم.
در ادامه برخی از چالش هایی که ممکن است کودک که اوتیسم دارد آنها را داشته باشد را فهرست کردیم ، همه کودکان این چالش ها را ندارند با این حال این فهرست به شما کمک می کند که برای رفع آنها به چه متخصصی مراجعه کنید.
چالش‌های گفتاری و ارتباطی:
عدم صحبت کردن یا تاخیر در گفتار
تکرار کلمات (اکولالی)
مشکل در شروع و ادامه مکالمه
ضعف در درک دستورات درمان:
گفتاردرمانی (متخصص گفتار و زبان) نکته مهم: گفتاردرمانی فقط برای صحبت کردن نیست، بلکه برای تقویت مهارت‌های ارتباطی، درک زبان و تعاملات اجتماعی نیز هست.
چالش‌های حسی و حرکتی:
حساسیت به صدا، نور، لمس یا بو
مشکلات تعادلی
ضعف در مهارت‌های حرکتی ظریف (مداد گرفتن، دکمه بستن)
مشکل در هماهنگی حرکتی درمان: کاردرمانی با تمرکز بر یکپارچگی حسی
نکته مهم: کاردرمانی به کودک کمک می‌کند تا محرک‌های حسی را بهتر پردازش کند و مهارت‌های روزمره را بیاموزد.
چالش‌های اجتماعی و رفتاری:
مشکل در برقراری ارتباط با همسالان
ضعف در درک احساسات دیگران
رفتارهای تکراری
مشکل در سازگاری با تغییرات
مشکل در برقراری ارتباط با همسالان
درمان: رفتاردرمانی (ABA) ، مشاوره و روانشناسی ، آموزش مهارت‌های اجتماعی در گروه
چالش‌های یادگیری و تحصیلی:
مشکل در تمرکز
ضعف در مهارت‌های تحصیلی
چالش در سازماندهی درمان:
مربی آموزشی ویژه
کاردرمانگر تحصیلی
روانشناس تربیتی
چالش‌های یادگیری کودک اتیسم
مشکلات حرکات دهانی و تغذیه:
مشکل در جویدن و بلع
انتخابی بودن در غذا خوردن
ضعف در حرکات دهانی درمان:
گفتاردرمانی با تخصص بلع و تغذیه
متخصص تغذیه
مشکلات خواب و روتین‌های روزانه:
بی‌نظمی در خواب
مشکل در انجام کارهای روزمره درمان:
متخصص خواب کودکان
کاردرمانگر (برای ایجاد روتین)
مشاور خانواده
نکات مهم:
سیاری از والدین می‌پرسند “آیا اوتیسم خوب می‌شود؟” پاسخ این است که هر کودک نیازهای منحصر به فرد خود را دارد و ممکن است به همه این درمان‌ها نیاز نداشته باشد.
درمان‌ها باید هماهنگ و یکپارچه باشند و متخصصان با یکدیگر همکاری کنند. این همکاری برای پاسخ به سوال والدین که آیا اوتیسم خوب می‌شود، بسیار حیاتی است.
مهمترین درمان‌ها معمولاً گفتاردرمانی و کاردرمانی هستند که باید در اولویت قرار گیرند. این درمان‌ها می‌توانند به بهبود قابل توجه علائم کمک کنند.
موفقیت درمان به همکاری خانواده و تمرین مداوم در محیط خانه بستگی دارد. والدین باید بدانند که مسیر بهبودی تدریجی است.
درمان‌ها باید زود شروع شوند و به طور منظم ارزیابی و تعدیل شوند. این رویکرد منظم و پیوسته، کلید دستیابی به بهترین نتایج ممکن است.
آ
ایا در آینده می توان امید داشت این رفتارها ی تکراری خوب بشود؟
جواب کوتاه به این سوال : بله، با مداخلات به‌موقع و مناسب، همراه با گذر زمان و افزایش سن، رفتارهای تکراری معمولاً کاهش می‌یابند یا به شکل‌های مناسب‌تر اجتماعی تغییر پیدا می‌کنند، اما مهم است بدانیم هدف حذف کامل این رفتارها نیست، بلکه هدف مدیریت و جایگزینی تدریجی آنها با رفتارهای مناسب‌تر است.
چطور به درمان سریع تر این رفتار ها می توانیم برویم؟
بیایید درباره رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای صحبت کنیم و ببینیم چگونه می‌توانیم به کودکمان کمک کنیم.
چرا رفتارهای کلیشه‌ای اتفاق می‌افتند؟ رفتارهای کلیشه‌ای بخشی از ویژگی‌های اوتیسم هستند که معمولاً شامل موارد زیر می‌شوند:
حرکات تکراری دست‌ها (فلپینگ)
تکان دادن مداوم بدن
چرخاندن اشیاء
راه رفتن روی پنجه پا
ردیف کردن اسباب‌بازی‌ها
تکرار کلمات یا جملات (اکولالی)
این رفتارها برای کودک کارکردهای مهمی دارند:
کمک به تنظیم حسی
کاهش اضطراب و استرس
ابراز هیجان یا خوشحالی
مقابله با محیط‌های پر محرک
ایجاد احساس امنیت و آرامش
آیا این رفتارها درمان می‌شوند؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهند:
با افزایش سن و مداخلات مناسب، این رفتارها معمولاً کاهش می‌یابند
برخی رفتارها به شکل‌های مناسب‌تر اجتماعی تغییر می‌کنند
با بهبود مهارت‌های ارتباطی، نیاز به این رفتارها کمتر می‌شود
راهکارهای درمانی موثر:
کاردرمانی:
ارزیابی و درمان مشکلات حسی
آموزش راه‌های مناسب تخلیه انرژی
معرفی فعالیت‌های جایگزین
رفتاردرمانی:
شناسایی محرک‌های رفتار
آموزش رفتارهای جایگزین مناسب
کار روی مهارت‌های اجتماعی
گفتاردرمانی:
تقویت مهارت‌های ارتباطی
کاهش نیاز به رفتارهای تکراری کلامی
آموزش روش‌های بیان مناسب احساسات
راهکارهای کاربردی در خانه:
محیط مناسب:
کاهش محرک‌های حسی اضافی
ایجاد فضای آرام و قابل پیش‌بینی
داشتن برنامه روزانه منظم
استفاده از ابزارهای کمکی:
اسباب‌بازی‌های حسی مناسب
وسایل کمک آموزشی
ابزارهای تنظیم حسی
نکات مهم برای والدین:
پذیرش و درک:
این رفتارها برای کودک شما معنادار هستند
هدف حذف کامل رفتارها نیست
تمرکز بر جایگزینی تدریجی با رفتارهای مناسب‌تر است
صبر و پیگیری:
تغییرات تدریجی هستند
هر کودک سرعت پیشرفت متفاوتی دارد
پیشرفت‌های کوچک را ارج بنهید
همکاری با متخصصان:
درمان یکپارچه و هماهنگ
پیگیری منظم جلسات درمانی
اجرای تمرینات در خانه
به یاد داشته باشید که بهبود رفتارهای کلیشه‌ای بخشی از یک مسیر طولانی است. با مداخله زودهنگام، پیگیری مستمر درمان‌ها و همکاری نزدیک با متخصصان، می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا راه‌های مناسب‌تری برای ابراز خود و مدیریت احساساتش پیدا کند. همه این تلاش‌ها، گام‌های مهمی در مسیر پیشرفت کودک شما هستند.
آینده تحصیلی و شغلی کودک اوتیسم چگونه خواهد بود؟
آینده تحصیلی و شغلی افراد دارای اوتیسم را نمی‌توان با قطعیت پیش‌بینی کرد. این مسیر برای هر فرد کاملاً منحصر به فرد است و به عوامل مختلفی از جمله سطح عملکرد، حمایت‌های دریافتی و مداخلات زودهنگام بستگی دارد. برخی افراد به موفقیت‌های چشمگیر تحصیلی و شغلی دست می‌یابند و برخی دیگر ممکن است به حمایت‌های بیشتری نیاز داشته باشند.
کشف استعدادها مهم ترین گام است
اما نقش خانواده و مربیان در این مسیر بسیار تعیین‌کننده است. کشف زودهنگام استعدادها و علایق خاص کودک میتواند دریچه‌های جدیدی را به روی او بگشاید. شناخت عمیق‌تر کودک و درک الگوهای یادگیری او به والدین و مربیان کمک می‌کند تا مسیر مناسب‌تری را برای آموزش او انتخاب کنند. فراهم کردن محیطی امن و حمایتگر که متناسب با نیازهای خاص کودک باشد، میتواند به شکوفایی استعدادهای او کمک کند.
راه حل پیشرفت کودک اتیسم بالا نگه داشتن اعتماد به نفس و کشف استعداد کودک اتیسم است
اعتماد به نفس او را بالا نگه دارید
والدینی اغلب در ذهنشان این سوال است که “آیا اوتیسم خوب می‌شود؟” باید بدانند که تقویت اعتماد به نفس نقش مهمی در موفقیت آینده دارد. وقتی کودک باور کند که میتواند موفق شود، انگیزه بیشتری برای تلاش و پیشرفت خواهد داشت. موفقیت‌های کوچک روزانه می‌توانند به تدریج به دستاوردهای بزرگ‌تر تبدیل شوند. مهم است که توقعات را واقع‌بینانه تنظیم کنیم و به جای مقایسه با دیگران یا نگرانی مداوم درباره اینکه آیا اوتیسم به طور کامل خوب می‌شود، پیشرفت کودک را نسبت به خودش بسنجیم.
با حمایت مناسب و هدایت درست، هر کودک میتواند به سطحی از استقلال و موفقیت دست یابد که برای او معنادار است. هدف نهایی باید کمک به کودک برای یافتن مسیری باشد که در آن احساس رضایت و ارزشمندی کند. این مسیر ممکن است با آنچه در ابتدا تصور می‌کردیم متفاوت باشد، اما میتواند برای کودک ما کاملاً مناسب و رضایت‌بخش باشد.
عزیزان همراه، در این گفتگو درباره موضوعی بسیار مهم صحبت کردیم: آیا اوتیسم خوب می شود؟ گفتیم که بین درمان و پیشرفت باید تفاوت قائل شویم.
ما نمی توانیم اوتیسم را به طور کل حذف کنیم. اما می توانیم به استقلال و پیشرفت فرزندمان کمک زیادی کنیم.
ما با هم دیدیم که نگرانی درباره آینده کاملاً طبیعی است، اما مهم است بدانیم هر کودک مسیر منحصر به فرد خودش را دارد. صحبت کردیم که چطور کودکان ما با وجود چالش‌های اوتیسم، می‌توانند در زندگی به موفقیت برسند، البته موفقیتی که شاید با تعریف معمول جامعه کمی متفاوت باشد.
در طول گفتگویمان، از اهمیت شناخت استعدادهای فرزندانمان گفتیم و اینکه چقدر مهم است به جای تمرکز روی محدودیت‌ها، توانایی‌های آنها را ببینیم و پرورش دهیم. درباره نقش حیاتی اعتماد به نفس صحبت کردیم و اینکه چطور حمایت و تشویق ما میتواند به فرزندانمان کمک کند تا به توانایی‌های خودشان باور داشته باشند.
در پایان، مهمترین پیام ما این بود که با عشق، حمایت و هدایت درست، فرزندان ما می‌توانند به سطحی از استقلال و موفقیت برسند که برایشان معنادار و رضایت‌بخش باشد. شاید مسیر آنها با آنچه در ابتدا تصور می‌کردیم متفاوت باشد، اما این مسیر میتواند به اندازه هر مسیر دیگری ارزشمند و پربار باشد.
خنده های کودکان اوتیسم یکی از رفتارهایی است که اغلب والدین را نگران و سردرگم می‌کند. وقتی کودک مبتلا به اوتیسم در موقعیت‌های نامناسب یا بدون دلیل مشخصی می‌خندد، طبیعی است که پدر و مادر به دنبال علت خنده کودکان اوتیسم باشند. این خنده‌ها که گاهی در زمان‌های نامتناسب مثل مراسم رسمی، کلاس درس یا حتی در موقعیت‌های غمگین رخ می‌دهد، میتواند چالش‌های اجتماعی زیادی برای خانواده‌ها ایجاد کند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق علت خنده کودکان اوتیسم بپردازیم و به زبان ساده توضیح دهیم که چرا این خنده‌ها اتفاق می‌افتد. شما خواهید دید که خنده های کودکان اوتیسم صرفاً یک رفتار تصادفی نیست، بلکه ریشه در ویژگی‌های خاص مغزی و حسی این کودکان دارد. علاوه بر شناخت علل، با راهکارهای عملی و مؤثری آشنا خواهید شد که متخصصان برای مدیریت این رفتار توصیه می‌کنند و میتواند به شما در همراهی بهتر با فرزندتان کمک کند.
ع
دلیل خنده کودکان اوتیسم چیست ؟
در ابتدا بصورت فهرست وار دلایل احتمالی خنده کودکان اوتیسم را برای شما ذکر می کنیم و سپس در ادامه توضیح هر دلیل را ذکر خواهیم کرد.
دلایل احتمالی خنده در اوتیسم
ابراز احساسات:
شادی و لذت
واکنش به محرک‌های طنزآمیز
خنده‌های اجتماعی (هرچند ممکن است با تفاوت‌هایی همراه باشد)
مکانیسم‌های عصبی:
تفاوت در نحوه پردازش مغز (در مناطق مربوط به احساسات و تعامل اجتماعی)
دانشمندان کشف کرده‌اند که مغز کودکان اوتیسم به شکل متفاوتی کار می‌کند، به خصوص در بخش‌هایی که مسئول درک حس‌ها و احساسات هستند. این درست مثل این است که مغز آنها اطلاعات را به شکل دیگری می‌فهمد.
برای مثال، صدایی که برای ما معمولی است، ممکن است برای کودک اوتیسم خیلی جالب یا هیجان‌انگیز باشد و باعث خنده او شود. تصور کنید وقتی شما یک جوک بامزه می‌شنوید می‌خندید، اما کودک اوتیسم ممکن است به چیزهایی بخندد که برای ما خنده‌دار نیست.
پردازش حسی یعنی چه ؟
پردازش حسی یعنی اینکه مغز ما چطور اطلاعاتی که از محیط اطراف می‌گیرد را می‌فهمد و مدیریت می‌کند. مثل صداها، نورها، بوها، مزه‌ها و لمس‌های مختلف.
در کودکان عادی، مغز میتواند بین اطلاعات مهم و غیرمهم تفاوت قائل شود. مثلاً میتواند صدای معلم را از صدای پنکه تشخیص دهد و روی صدای معلم تمرکز کند.
اما در کودکان اوتیسم، مغز همه اطلاعات را با شدت یکسانی دریافت می‌کند. برای آنها صدای پنکه میتواند به اندازه صدای معلم مهم و گاهی آزاردهنده باشد.
بعضی از این کودکان از صداهای معمولی مثل جاروبرقی می‌ترسند. برخی از لمس برچسب لباس اذیت می‌شوند. بعضی‌ها هم از بوی غذاهای خاصی ناراحت می‌شوند.
دلیل این مشکل به ساختار مغزی آنها مربوط می‌شود. قسمت‌هایی از مغز که باید اطلاعات را فیلتر کند، در این کودکان کمی متفاوت رشد کرده است.
چه درمانی وجود دارد ؟
خوشبختانه کاردرمانگرها می‌توانند با روش‌های مختلف به این کودکان کمک کنند. آنها از بازی‌های خاص و فعالیت‌های حرکتی استفاده می‌کنند تا حساسیت‌های حسی کودک کمتر شود.
والدین هم می‌توانند با ایجاد محیطی آرام در خانه کمک کنند. استفاده از هدفون‌های مخصوص برای کم کردن صدا و داشتن برنامه منظم روزانه هم خیلی مفید است.
با این روش‌ها، کودک کم‌کم یاد می‌گیرد که بهتر با محیط اطراف کنار بیاید و کمتر اذیت شود.
چطور این منشا خنده های بی دلیل کودک اوتیسم می شود ؟
وقتی مغز کودک اوتیسم با اطلاعات حسی زیادی روبرو می‌شود (مثل سر و صدای زیاد، نورهای درخشان یا بوهای مختلف)، ممکن است دچار استرس و اضطراب شود. درست مثل وقتی که ما در یک اتاق شلوغ هستیم و نمی‌توانیم تمرکز کنیم.
در این شرایط، خنده میتواند یک راه برای تخلیه این استرس باشد. درست مثل اینکه بعضی افراد وقتی خیلی عصبی می‌شوند می‌خندند، کودک اوتیسم هم ممکن است در موقعیت‌هایی که برای ما نامناسب به نظر میرسد، با خنده به این فشار حسی واکنش نشان دهد.
۲) عدم درک کامل موقعیت‌های اجتماعی:
عدم درک موقعیت‌های اجتماعی یعنی کودک اوتیسم گاهی نمی‌تواند بفهمد در هر موقعیت چه رفتاری مناسب است. مثلاً ممکن است متوجه نشود که وقتی کسی ناراحت است نباید بخندد، یا وقتی در کتابخانه است نباید بلند صحبت کند. همچنین ممکن است حالت‌های چهره دیگران را درست متوجه نشود و نفهمد که آیا آنها خوشحال هستند یا ناراحت یا عصبانی.
این مشکل به این دلیل ایجاد می‌شود که در مغز کودکان اوتیسم، بخش‌هایی که مسئول درک احساسات و رفتارهای اجتماعی هستند، متفاوت کار می‌کنند. برای آنها خواندن حالت‌های چهره، فهمیدن لحن صدا و درک اشاره‌های غیرکلامی (مثل حرکات دست و سر) سخت است. درست مثل اینکه ما بخواهیم زبانی را بفهمیم که هیچوقت یاد نگرفته‌ایم.
چه درمانی دارد ؟
خوشبختانه راه‌های زیادی برای کمک به این کودکان وجود دارد. درمانگرها با استفاده از بازی، داستان‌های اجتماعی و تمرین‌های گروهی به آنها کمک می‌کنند تا موقعیت‌های مختلف را بهتر درک کنند. مثلاً با عکس‌ها و کارت‌های مخصوص، حالت‌های مختلف چهره را به آنها آموزش می‌دهند. یا با بازی‌های نقش، به آنها یاد می‌دهند در موقعیت‌های مختلف چه رفتاری مناسب است. والدین هم می‌توانند در خانه این تمرین‌ها را ادامه دهند و با صبر و حوصله به کودک کمک کنند.
رفتار نامناسب علی و برخورد صحیح مادر
فرض کنید علی کودک ۴ سالهای است که وقتی در مهمانی، مادربزرگش از پله افتاد و همه نگران شدند، شروع به خندیدن کرد. این رفتار باعث ناراحتی اطرافیان شد و مادرش هم در آن لحظه خجالت کشید.
در این موقعیت، واکنش درست مادر میتواند اینطور باشد:
اول از همه، جلوی دیگران علی را دعوا یا سرزنش نکند
علی را به اتاق دیگری ببرد تا محیط آرام‌تری داشته باشد
با لحنی آرام به او بگوید: “می‌بینم که داری می‌خندی. فکر کنم الان خیلی هیجان‌زده شدی”
سپس به زبان ساده توضیح دهد: “وقتی مادربزرگ افتاد، همه ترسیدند و نگران شدند. وقتی کسی درد دارد، ما باید ناراحت باشیم و کمکش کنیم”
بعداً در خانه، مادر میتواند با استفاده از عروسک‌ها این موقعیت را بازسازی کند و به علی یاد بدهد که وقتی کسی آسیب می‌بیند چه واکنشی مناسب است. همچنین میتواند از عکس‌های مختلف چهره‌ها (غمگین، نگران، خوشحال) استفاده کند تا علی کم‌کم یاد بگیرد احساسات مختلف را تشخیص دهد.
رفتارهای تکراری و خودانگیزشی (که به آن استیم یا stimming هم می‌گویند) یعنی کارهایی که کودک مدام تکرار می‌کند تا احساس خوبی به او دست دهد. مثل دست زدن‌های مکرر، تکان دادن بدن به جلو و عقب، چرخیدن دور خودش، خنده‌های به ظاهر بی‌دلیل، یا حتی تکرار یک کلمه یا صدا.
علت خنده‌های به ظاهر بی‌دلیل کودک اوتیسم میتواند معمولاً از احساس خوشایندی که کودک از این رفتارها می‌گیرد، ناشی می‌شود. درست مثل وقتی که ما بزرگسالان با ضرب گرفتن روی میز یا تکان دادن پا احساس آرامش می‌کنیم.
کودک این در این حالت این خنده ها را به دلایل زیر انجام می دهد:
گاهی برای مقابله با استرس و اضطراب است،
گاهی برای تنظیم حس‌های مختلف (مثل وقتی که محیط خیلی پر سر و صداست)، و
گاهی هم فقط برای ایجاد لذت و سرگرمی.
مغز این کودکان محرک‌های محیطی را متفاوت پردازش می‌کند و این رفتارها راهی است که آنها برای تنظیم این محرک‌ها و ایجاد آرامش پیدا کرده‌اند. برای مثال، وقتی کودک در یک محیط شلوغ احساس ناراحتی می‌کند، ممکن است با تکان دادن دست‌هایش یا خندیدن سعی کند خودش را آرام کند.
چه درمانی دارد؟
درمان این رفتارها معمولاً به معنی حذف کامل آنها نیست، چون این رفتارها به کودک کمک می‌کنند با محیط کنار بیاید. در عوض، درمانگرها سعی می‌کنند رفتارهای مناسب‌تر را جایگزین کنند.
مثلاً به جای خنده های بی دلیل، می‌توان به کودک یاد داد با یک اسباب‌بازی خاص بازی کند.
یا اگر خنده‌های مکرر در موقعیت‌های نامناسب رخ می‌دهد، می‌توان فعالیت‌های جایگزین مثل نقاشی یا بازی با خمیر را پیشنهاد داد.
نکته مهم این است که والدین و مربیان باید صبور باشند و به یاد داشته باشند که این رفتارها برای کودک معنادار است، حتی اگر برای ما عجیب به نظر برسد.
۴- سایر موارد
تأثیر داروهای مصرفی: برخی داروهای تجویز شده برای کودکان اوتیسم میتواند بر رفتارهای آنها تأثیر بگذارد. خنده‌های کودکان اوتیسم گاهی میتواند واکنشی به عوارض جانبی داروها باشد. برای مثال، داروهای محرک یا ضد اضطراب ممکن است باعث تغییر در خلق و خو شوند و این تغییرات میتواند به شکل خنده‌های کودکان اوتیسم بروز پیدا کند. بنابراین، والدین باید هر تغییر در الگوی خنده را به پزشک معالج اطلاع دهند.
وجود سایر اختلالات یا بیماری‌های همراه: اختلالات همراه مانند ADHD، اضطراب یا مشکلات حسی می‌توانند بر رفتار کودک تأثیر بگذارند. خنده‌های کودکان اوتیسم ممکن است نشانه‌ای از تلاش برای مقابله با این شرایط باشد. گاهی این خنده‌ها راهی برای تخلیه انرژی اضافی یا کاهش اضطراب است. خنده‌های کودکان اوتیسم در این شرایط میتواند نشانه‌ای برای شناسایی و درمان اختلالات همراه باشد.
شرایط محیطی و موقعیتی خاص: محیط اطراف نقش مهمی در رفتار کودکان دارد. خنده‌های کودکان اوتیسم اغلب در پاسخ به محرک‌های محیطی مانند نور، صدا، بو یا لمس رخ می‌دهد. برای مثال، یک محیط پر سر و صدا یا شلوغ میتواند باعث بروز خنده‌های کودکان اوتیسم شود. این خنده‌ها در واقع راهی برای مقابله با تحریکات حسی زیاد است و میتواند نشانه‌ای باشد که محیط برای کودک مناسب نیست.
آیا خنده های اتیسم همان تیک است ؟
بر اساس منابع علمی، خنده‌های کودکان اوتیسم لزوماً تیک نیستند و اغلب جزو رفتارهای خودتحریکی (استیم) یا واکنش‌های حسی-عاطفی طبقه‌بندی می‌شوند، اگرچه در برخی موارد نادر ممکن است به شکل تیک صوتی نیز بروز کنند.
تیک حرکات یا صداهای ناگهانی، سریع و تکراری است که کودک نمی‌تواند آن را کنترل کند. درست مثل وقتی که نمی‌توانید جلوی عطسه خود را بگیرید، کودک مبتلا به تیک هم نمی‌تواند این حرکات را کنترل کند. در کودکان اوتیسم، تیک‌ها می‌توانند بخشی از رفتارهای تکراری باشند.
ارتباط تیک با اوتیسم چیست ؟
در کودکان اوتیسم، تیک‌ها می‌توانند همراه با سایر رفتارهای تکراری دیده شوند. گاهی تشخیص اینکه آیا یک رفتار تیک است یا رفتار خودتحریکی (استیم) دشوار است. تیک‌ها معمولاً:
در شرایط استرس‌زا بیشتر می‌شوند
با خستگی افزایش می‌یابند
گاهی با احساس فشار درونی همراه هستند
ممکن است موقتی باشند و با زمان تغییر کنند
درمان تیک در طیف اوتیسم چگونه است ؟
درمان تیک در کودکان اوتیسم چند جنبه دارد:
درمان رفتاری:
آموزش واکنش جایگزین
تکنیک‌های آرام‌سازی
کاهش استرس محیطی
مداخلات پزشکی:
در صورت نیاز، تجویز دارو توسط متخصص
بررسی و تنظیم داروهای فعلی
مدیریت محیطی:
شناسایی محرک‌های تشدیدکننده
ایجاد محیط آرام و قابل پیش‌بینی
کاهش عوامل استرس‌زا
نکات مهم برای والدین:
تیک‌ها را سرزنش نکنید
به کودک برای کنترل تیک فشار نیاورید
الگوی تیک‌ها را یادداشت کنید
با متخصصین همکاری کنید
صبور باشید چون تیک‌ها معمولاً با زمان تغییر می‌کنند
به یاد داشته باشید که هر کودک منحصر به فرد است و آنچه برای یک کودک مؤثر است، ممکن است برای دیگری مناسب نباشد. همیشه با تیم درمانی کودک خود مشورت کنید تا بهترین روش درمان را پیدا کنید.
جمع بندی
در این نوشته به زبان ساده سعی کردیم ابعاد مختلف خنده در کودکان اوتیسم را باز کنیم. گفتیم که خنده‌های به ظاهر نامتناسب در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم، پدیده‌ای پیچیده و چند وجهی است.
این خنده‌ها که گاهی برای اطرافیان عجیب به نظر می‌رسند، در واقع پاسخی به محرک‌های درونی یا بیرونی هستند. درک این نکته که این خنده‌ها واقعاً “بی‌دلیل” نیستند، میتواند به والدین و مراقبین کمک کند تا رویکرد مناسب‌تری در مواجهه با این رفتار داشته باشند.
در این میان، تشخیص تفاوت بین خنده‌های ناشی از واکنش‌های حسی-عاطفی و تیک‌های صوتی اهمیت ویژه‌ای دارد. همانطور که توضیح داده شد، اگرچه برخی خنده‌ها ممکن است شبیه تیک به نظر برسند، اما اکثر خنده‌های کودکان اوتیسم در واقع بخشی از رفتارهای خودتحریکی یا پاسخ‌های حسی آنها هستند. این تمایز در انتخاب روش‌های مداخله و درمان بسیار مهم است.
برای کمک به کودک، ایجاد محیطی آرام و قابل پیش‌بینی، همکاری نزدیک با متخصصان، و درک الگوهای رفتاری فرزندتان میتواند بسیار مؤثر باشد. به یاد داشته باشید که هر کودک منحصر به فرد است و آنچه برای یک کودک مؤثر است، ممکن است برای دیگری متفاوت باشد.
سؤالی دارید؟ لطفاً در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. تیم متخصصین کلینیک باران آماده پاسخگویی به سؤالات شما هستند.
Leekam, S. R., Prior, M. R., & Uljarevic, M. (2021). “Restricted and Repetitive Behaviors in Autism Spectrum Disorders: A Review of Research in the Last Decade.” Psychological Bulletin, 137(4), 562-593. https://www.apa.org/pubs/journals/bul
توجه: این منابع معتبرترین مقالات و نشریات در زمینه اوتیسم هستند و می‌توانید برای مطالعه بیشتر به آنها مراجعه کنید. همچنین پیشنهاد می‌کنم برای اطلاعات به‌روزتر، به وب‌سایت‌های:
در این نوشته به زبان ساده می خواهیم در خصوص طول عمر کودکان اوتیسم یا بهتر بگوییم افراد اتیسم صحبت کنیم. براساس آخرین تحقیقات میانگین طول عمر افراد دارای اوتیسم ۵۴ سال است. این تحقیقات به ما می گویند که این افراد بین ۱۶ سال تا ۳۰ سال کمتر از جمعیت عمومی زندگی می کنند.
در این نوشته در خصوص طول عمر کودکان اوتیسم و خطرات و عوامل کاهش دهنده زندگی آنها صحبت می کنیم. اما در همین ابتدا بگوییم که بخش زیادی از کیفیت زندگی این افراد به توانایی شناختی آنها و حمایت های محیط مرتبط است.
اولین تحقیق در خصوص طول عمر کودکان اوتیسم چه می گوید؟
یک پژوهش مهم در مجله پزشکی بریتانیا انجام شده است. این پژوهش درباره خطر مرگ زودهنگام در کودکان اوتیسم است. نتایج نشان می‌دهد کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم بیشتر در معرض مرگ زودهنگام هستند.
خطر مرگ زودرس در افراد دارای اوتیسم بالاست. این خطر میتواند دو تا ده برابر بیشتر از افراد عادی باشد. حتی این خطر در مقایسه با خواهر و برادرهای سالم آنها هم بیشتر است. دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد. مشکلات سلامتی همراه با اوتیسم، مسائل رفتاری، و برخی شرایط ژنتیکی از این دلایل هستند.
این اطلاعات برای پدر و مادرها خیلی مهم است. آنها باید مراقبت بیشتری از سلامت فرزندان خود داشته باشند. کودکان اوتیسم نیاز به برنامه‌های حمایتی ویژه دارند. این برنامه‌ها میتواند کیفیت زندگی آنها را بهتر کند.
پزشکان می‌گویند باید مطالعات بیشتری در این زمینه انجام شود. با این مطالعات می‌توانیم راه‌های بهتری برای مراقبت پیدا کنیم. هدف اصلی، کاهش خطرات و بهبود زندگی این کودکان است.
طول عمر کودکان اوتیسم
براساس این مطالعه چه عواملی سبب کاهش عمر این افراد شده ؟
۱-مشکلات روانی:
افراد دارای اوتیسم اغلب با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. افسردگی و اضطراب از این مشکلات هستند. این مسائل میتواند خطرناک باشد. گاهی حتی ممکن است به فکر خودکشی بیفتند.
۲-مشکلات جسمی:
بدن افراد دارای اوتیسم هم ممکن است مشکلاتی داشته باشد. برخی از آنها صرع دارند. بعضی با مشکلات عصبی روبرو هستند. این بیماری‌ها نیاز به مراقبت ویژه دارند. اگر خوب درمان نشوند، می‌توانند خطرناک باشند.
۴-مشکلات ارتباطی:
برقراری ارتباط برای این افراد سخت است. گاهی نمی‌توانند منظور خود را خوب بیان کنند. این مشکل باعث می‌شود:
در جمع راحت نباشند
دوست پیدا کردن برایشان سخت باشد
احساس تنهایی کنند
۴-نیاز به مراقبت:
این افراد به کمک بیشتری نیاز دارند. باید:
به پزشک خوب دسترسی داشته باشند
خانواده از آنها حمایت کند
جامعه آنها را درک کند
نتیجه: افراد دارای اوتیسم نیاز به توجه ویژه دارند. باید از همه جهت از آنها مراقبت شود. با مراقبت خوب، می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند.
افراد دارای اوتیسم اغلب با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کنند
مطالعات نشان می‌دهد افراد دارای اوتیسم بیشتر به خودکشی فکر می‌کنند. حدود ۵۰ درصد این افراد در طول زندگی خود چنین افکاری را تجربه می‌کنند. این رقم در افراد عادی حدود ۱۰ درصد است. نوجوانان دارای اوتیسم بیشتر در خطر هستند. دختران مبتلا به اوتیسم نسبت به پسران بیشتر این افکار را تجربه می‌کنند.
چرا این افکار شایع‌تر است؟ دلایل زیادی وجود دارد:
احساس تنهایی و طرد شدن
قلدری و آزار در مدرسه
مشکل در بیان احساسات
افسردگی همراه با اوتیسم
اضطراب اجتماعی شدید
احساس متفاوت بودن و درک نشدن
مشکلات حسی آزاردهنده
نشانه‌های هشداردهنده: والدین باید این نشانه‌ها را جدی بگیرند:
صحبت درباره مرگ و نبودن
کناره‌گیری ناگهانی از خانواده
تغییرات شدید در خواب و اشتها
بخشیدن وسایل مورد علاقه
افزایش رفتارهای پرخطر
نوشتن مطالب غمگین در شبکه‌های اجتماعی
تغییرات ناگهانی در رفتار
راهکارهای کمک‌کننده برای والدین:
ارتباط نزدیک با فرزند:
هر روز با او صحبت کنید
به حرف‌هایش خوب گوش دهید
احساساتش را جدی بگیرید
کمک تخصصی:
با روانشناس آشنا به اوتیسم مشورت کنید
درمان‌های دارویی را پیگیری کنید
در گروه‌های حمایتی شرکت کنید
محیط امن:
خانه را ایمن کنید
دسترسی به وسایل خطرناک را محدود کنید
فضای آرام و دوستانه ایجاد کنید
برنامه‌ریزی:
برنامه روزانه منظم داشته باشید
فعالیت‌های مورد علاقه را افزایش دهید
ورزش و تحرک را تشویق کنید
احساسات فرد دارای اتیسم ممکن است متفاوت برداشت شود.
س
مطالعه موردی سارا
به عنوان یک مثال فرضی برای مقاله شما:
“خانم سارا، ۲۵ ساله، با تشخیص اختلال طیف اوتیسم با عملکرد بالا، در یک روز پاییزی به کلینیک باران مراجعه کرد. او که از کودکی با چالش‌های ارتباطی و اجتماعی روبرو بود، اخیراً افکار خودکشی را تجربه می‌کرد. سارا با وجود هوش بالا و موفقیت تحصیلی در رشته کامپیوتر، در محیط کار با مشکلات جدی در برقراری ارتباط با همکاران مواجه شده بود.
در جلسات مشاوره مشخص شد که سارا به دلیل عدم درک صحیح از روابط اجتماعی و نشانه‌های غیرکلامی، بارها مورد سوءتفاهم قرار گرفته و احساس طرد شدگی می‌کرد. او از اینکه نمی‌توانست مانند دیگران به راحتی ارتباط برقرار کند، دچار افسردگی شدید شده بود. افکار خودکشی او زمانی شدت گرفت که متوجه شد همکارانش پشت سرش صحبت می‌کنند و او را “عجیب” می‌خوانند.
پس از چند جلسه مشاوره و ارزیابی دقیق، برنامه درمانی جامعی شامل درمان شناختی-رفتاری، آموزش مهارت‌های اجتماعی و دارودرمانی برای افسردگی او طراحی شد. همچنین، خانواده‌اش در جریان شرایط او قرار گرفتند و حمایت‌های لازم را فراهم کردند. سارا به تدریج یاد گرفت که چگونه با شرایط خود کنار بیاید و از مهارت‌های جدید برای مدیریت روابط اجتماعی استفاده کند.”
این مثال نشان می‌دهد که افکار خودکشی در افراد مبتلا به اوتیسم اغلب با احساس انزوا، عدم درک از سوی دیگران و چالش‌های ارتباطی مرتبط است. مطالعات نشان می‌دهند که افراد مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا، به دلیل آگاهی بیشتر از تفاوت‌هایشان با دیگران و مشکلات اجتماعی، بیشتر در معرض افکار خودکشی قرار دارند. تشخیص به موقع و مداخله مناسب میتواند در پیشگیری از این افکار بسیار موثر باشد.
عدم برقراری ارتباط در محیط کاری افراد اتیسم می تواند منشا مشکلات فرد شود.
خشونت از سوی خانواده یا مراقبین و کاهش طول عمر افراد اتیسم
اگرچه موارد خشونت علیه افراد دارای اختلال طیف اوتیسم نادر است، اما هر از گاهی گزارش‌هایی از این دست در رسانه‌ها منتشر می‌شود که توجه جامعه را به این مسئله مهم جلب می‌کند. این موارد، هرچند محدود، نشان‌دهنده چالش‌های جدی است که برخی خانواده‌ها و مراکز مراقبتی با آن مواجه هستند.
یکی از عوامل مهم که میتواند زمینه‌ساز این مشکلات باشد، رفتارهای چالش‌برانگیز برخی افراد دارای اوتیسم است. رفتارهایی مانند پرخاشگری شدید، خود‌آسیب‌رسانی، یا اختلال در خواب میتواند فشار زیادی بر مراقبین وارد کند. وقتی این رفتارها با کمبود مهارت‌های مدیریتی در مراقبین و عدم دسترسی به منابع حمایتی کافی همراه می‌شود، ممکن است در موارد نادر به واکنش‌های نامناسب و خشونت‌آمیز منجر شود.
در محیط خانواده، ترکیبی از عوامل میتواند به تشدید این وضعیت کمک کند: فرسودگی مراقبین، فشارهای مالی، انزوای اجتماعی، و نداشتن دانش و مهارت کافی برای مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز. این مسئله زمانی پیچیده‌تر می‌شود که خانواده‌ها نتوانند به موقع به خدمات حمایتی و مشاوره‌ای دسترسی پیدا کنند.
راه‌حل این مسئله، تمرکز بر پیشگیری و آموزش است. ارائه آموزش‌های تخصصی به مراقبین در زمینه مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز، ایجاد سیستم‌های حمایتی برای خانواده‌ها، و نظارت دقیق بر مراکز نگهداری میتواند به کاهش این موارد کمک کند. همچنین، ارائه خدمات استراحتی به خانواده‌ها و دسترسی به متخصصان رفتاری میتواند در پیشگیری از فرسودگی مراقبین و مدیریت بهتر شرایط مؤثر باشد. مهم است به یاد داشته باشیم که اکثر قریب به اتفاق مراقبین، چه در خانواده و چه در مراکز تخصصی، با عشق و تعهد به مراقبت از افراد دارای اوتیسم می‌پردازند و موارد خشونت استثنا هستند، نه قاعده.
چالش‌های تشخیص و درمان بیماری‌ها در افراد دارای اوتیسم
افراد دارای اختلال طیف اوتیسم اغلب با چالش‌های منحصر به فردی در حوزه مراقبت‌های پزشکی روبرو هستند. مطالعات نشان می‌دهند که این افراد به طور میانگین امید به زندگی کوتاه‌تری نسبت به جمعیت عمومی دارند، که بخشی از آن به دلیل تأخیر در تشخیص و درمان بیماری‌های جسمی است. طبق گزارش مجله Autism Research، مشکلات ارتباطی میتواند منجر به تشخیص دیرهنگام بیماری‌های جدی شود، زیرا این افراد ممکن است نتوانند درد یا ناراحتی خود را به شکل معمول بیان کنند.
بر اساس تحقیقات منتشر شده در Journal of Autism and Developmental Disorders، بسیاری از افراد دارای اوتیسم ممکن است واکنش‌های غیرمعمول به درد داشته باشند – برخی ممکن است درد شدید را کمتر نشان دهند، در حالی که دیگران ممکن است به محرک‌های جزئی واکنش شدید نشان دهند. این تفاوت در پردازش حسی میتواند منجر به عدم تشخیص صحیح شدت بیماری توسط کادر درمان شود. همچنین، برخی از این افراد ممکن است در توصیف دقیق محل درد یا نوع ناراحتی خود مشکل داشته باشند.
مطالعات Autism Speaks نشان می‌دهد که مشکلات گوارشی، تشنج، و اختلالات خواب در افراد دارای اوتیسم شیوع بالاتری دارد، اما اغلب به دلیل چالش‌های ارتباطی، این مشکلات دیر تشخیص داده می‌شوند. گاهی رفتارهای چالش‌برانگیز که میتواند نشانه‌ای از درد یا ناراحتی جسمی باشد، به اشتباه صرفاً به عنوان علائم رفتاری اوتیسم در نظر گرفته می‌شود.
برای بهبود این وضعیت، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) و سایر سازمان‌های معتبر بین‌المللی، راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنند. این راهکارها شامل استفاده از ابزارهای ارتباطی جایگزین، آموزش ویژه به کادر درمان برای تعامل با افراد دارای اوتیسم، و مشارکت نزدیک با خانواده و مراقبین که با الگوهای رفتاری فرد آشنا هستند، می‌شود. همچنین، توصیه می‌شود که معاینات پزشکی منظم و پیشگیرانه با حساسیت به نیازهای خاص این افراد انجام شود.
طبق گزارش‌های موسسه ملی سلامت (NIH)، ایجاد “پاسپورت سلامت” یا پرونده‌های پزشکی مخصوص که شامل ترجیحات ارتباطی، حساسیت‌های حسی و روش‌های آرام‌سازی فرد است، میتواند به بهبود کیفیت مراقبت‌های پزشکی کمک کند. این رویکرد به کادر درمان کمک می‌کند تا خدمات پزشکی را متناسب با نیازهای خاص هر فرد ارائه دهند و احتمال تشخیص و درمان به موقع را افزایش دهند.
توصیه هایی برای والدین برای تشخیص سریع تر و مراجعه به پزشک:
برای مراقبت بهتر، با تیم درمان همکاری کنید
الدین عزیز، می‌دانیم که مراقبت از سلامت فرزند عزیزتان که دارای اوتیسم است، گاهی میتواند چالش‌برانگیز باشد. در این راهنما می‌خواهیم نکات مهمی را با شما در میان بگذاریم.
چرا باید بیشتر مراقب باشیم؟ فرزند شما ممکن است نتواند مانند دیگران درد یا ناراحتی خود را بیان کند. گاهی ممکن است:
درد شدید را نشان ندهد
نتواند دقیقاً بگوید کجای بدنش درد می‌کند
به جای گفتن درد، رفتارهای متفاوتی نشان دهد
در محیط‌های پزشکی احساس ناراحتی کند
نشانه‌های مهم که باید به آنها توجه کنید:
تغییر در رفتار معمول
بی‌قراری یا گریه بیش از حد
کم‌خوابی یا پرخوابی
تغییر در اشتها
رفتارهای خود‌آزاری جدید یا تشدید آن
دست کشیدن مکرر به یک قسمت از بدن
چه کارهایی می‌توانید انجام دهید:
یک دفترچه یادداشت روزانه داشته باشید:
تغییرات رفتاری را یادداشت کنید
الگوهای خواب و غذا خوردن را ثبت کنید
هر نوع رفتار غیرعادی را بنویسید
قبل از ویزیت پزشک:
به فرزندتان توضیح دهید که کجا می‌روید
عکس‌هایی از مطب دکتر نشان دهید
وسایل مورد علاقه‌اش را همراه ببرید
زمان‌های خلوت‌تر را برای مراجعه انتخاب کنید
در مطب پزشک:
یادداشت‌های خود را همراه داشته باشید
تمام تغییرات را به پزشک بگویید
از پزشک بخواهید با زبان ساده توضیح دهد
اگر فرزندتان نیاز به زمان بیشتری دارد، حتماً بگویید
پیشنهادهای مفید:
یک پرونده پزشکی کامل در خانه نگه دارید
با پزشکانی کار کنید که تجربه کار با کودکان اوتیستیک دارند
از ابزارهای تصویری برای توضیح درد استفاده کنید
برای معاینات منظم برنامه‌ریزی کنید
با مراکز حمایتی اوتیسم در ارتباط باشید
به یاد داشته باشید:
شما بهترین متخصص در مورد فرزندتان هستید
تغییرات کوچک رفتاری میتواند مهم باشد
در صورت نگرانی، حتماً به پزشک مراجعه کنید
از پرسیدن سؤال نترسید
برای مراقبت بهتر، با تیم درمان همکاری کنید
در نهایت، فراموش نکنید که مراقبت از سلامت فرزندتان یک مسیر است و شما در این مسیر تنها نیستید. از پزشک، مراکز حمایتی و سایر والدین کمک بگیرید. با صبر و توجه می‌توانید به بهترین شکل از سلامت فرزند عزیزتان مراقبت کنید.
در ادامه یکسری راهکارها برای شما ذکر کرده ایم که با رعایت آنها می توانید به کیفیت زندگی افراد دارای اتیسم و افزایش طول عمر آنها کمک کنید.
۱)تشخیص زودهنگام و درمان بیماری‌ها :
تشخیص سریع بیماری‌ها در افراد اوتیستیک بسیار مهم است. چون این افراد ممکن است نتوانند درد و ناراحتی خود را به خوبی بیان کنند، باید مرتباً معاینه شوند و علائم آنها جدی گرفته شود. این کار از پیشرفت بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.
۲)بهبود ارتباط با تیم درمان
پزشکان و پرستاران باید بدانند چطور با افراد دارای اوتیسم ارتباط برقرار کنند. استفاده از تصاویر، کارت‌های ارتباطی و روش‌های ساده برای توضیح درمان میتواند کمک زیادی کند. همچنین حضور یک همراه آشنا که بتواند نیازهای فرد را ترجمه کند، بسیار مهم است.
۳)مراقبت‌های پیشگیرانه منظم :
انجام معاینات دوره‌ای، آزمایش‌های منظم و واکسیناسیون به موقع میتواند از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کند. این معاینات باید شامل بررسی سلامت جسمی، دندان‌ها، بینایی و شنوایی باشد.
۴)برنامه غذایی سالم و ورزش منظم:
تغذیه مناسب و فعالیت بدنی منظم برای سلامت همه افراد مهم است، اما برای افراد دارای اوتیسم اهمیت بیشتری دارد. رژیم غذایی متعادل و ورزش متناسب با توانایی‌های فرد میتواند به بهبود سلامت جسمی و روحی کمک کند.
۵)حمایت خانوادگی و اجتماعی قوی:
داشتن یک شبکه حمایتی قوی شامل خانواده، دوستان و متخصصان میتواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد. این حمایت‌ها شامل کمک در مراقبت‌های روزانه، همراهی در مراجعات پزشکی و حمایت عاطفی است.
۶)مدیریت استرس و سلامت روان:
استرس و اضطراب میتواند تأثیر منفی بر سلامت داشته باشد. کنترل استرس، درمان افسردگی و اضطراب، و داشتن برنامه منظم روزانه میتواند به بهبود سلامت روان کمک کند.
جمع بندی :
ما در این نوشته به زبان ساده در خصوص آخرین مطالعات در خصوص فاکتورهای تاثیر گزار در خصوص طول عمر کودکان اوتیسم و افراد اتیسم صحبت کردیم. گفتیم که بطور میانگین طول عمر این افراد ۵۴ سال است.
خوشبختانه با رعایت نکاتی که در بالا به آنها اشاره کردیم، می‌توان این میانگین را افزایش داد. مهمترین نکته این است که خانواده‌ها و مراقبان باید نسبت به تغییرات رفتاری و علائم جسمی افراد دارای اوتیسم هوشیار باشند و آنها را جدی بگیرند. تشخیص زودهنگام مشکلات و درمان به موقع میتواند تفاوت بزرگی در کیفیت زندگی این عزیزان ایجاد کند.
همچنین باید به یاد داشته باشیم که مراقبت از سلامت افراد دارای اوتیسم یک مسئولیت اجتماعی است. نیاز است که سیستم بهداشت و درمان، مراکز آموزشی و جامعه، همگی در کنار خانواده‌ها برای حمایت از این افراد تلاش کنند. با همکاری و آگاهی بیشتر می‌توانیم آینده‌ای بهتر و سالم‌تر برای افراد دارای اختلال طیف اوتیسم فراهم کنیم.
https://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/12/autism-13.webp3781000مصطفی قاسمیhttp://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/11/LOGO-Background-Removed-300x153.pngمصطفی قاسمی2024-12-24 20:05:072024-12-24 20:05:10طول عمر کودکان اوتیسم و عوامل کاهنده یا افزایش دهنده
چند روز پیش در کلینیک باران، مادری نگران به محض اینکه من را دید از من پرسید آیا اوتیسم ارثی است ؟. دغدغه‌اش این بود که پسر کوچکش تشخیص اوتیسم گرفته و حالا نگران فرزند دومی است که در راه دارد. او می‌پرسید: “آیا اوتیسم از من به فرزندم منتقل شده؟ آیا اوتیسم ارثی یا مادرزادی است ؟ در این نوشته به زبان ساده می خواهیم به این سوال پاسخ بدهیم لطفا تا انتها با ما همراه باشید.
این نگرانی فقط مختص این مادر نیست. خیلی از والدین چنین سوال‌هایی دارند. به همین دلیل تصمیم گرفتم درباره ارتباط اوتیسم و وراثت برایتان بنویسم.
اول از همه بگذارید یک باور اشتباه را اصلاح کنیم. خیلی‌ها فکر می‌کنند اگر اوتیسم ارثی باشد، حتماً از مادر به بچه منتقل می‌شود. اما واقعیت این نیست. اوتیسم میتواند از طریق ژن‌های هر دو والد – پدر و مادر – منتقل شود.
اوتیسم یک اختلال پیچیده است که روی رشد مغز و ارتباط کودک با دنیای اطرافش تأثیر می‌گذارد. آمارها می‌گویند از هر ۵۴ کودک، یکی با اوتیسم متولد می‌شود. این یعنی اوتیسم آنقدرها هم که فکر می‌کنیم نادر نیست.
موضوع ارثی بودن در اوتیسم شبیه یک پازل چند تکه است. گاهی ممکن است چند ژن مختلف از پدر و مادر دست به دست هم بدهند تا این اختلال به وجود بیاید. حتی گاهی عوامل محیطی هم در این میان نقش دارند.
در این نوشته می‌خواهم به زبان ساده برایتان توضیح دهم که:
آخرین تحقیقات چقدر احتمال بودن ارثی را ذکر می کنند؟
آیا اوتیسم از پدر به ارث میرسد
آیا اوتیسم از مادر به ارث میرسد
چقدر احتمال دارد فرزند بعد هم اوتیسم داشته باشد؟
چه ژنهایی در بروز اوتیسم نقش دارند؟
هدف من این است که با آگاهی بیشتر، بتوانید تصمیم‌های بهتری برای خودتان و فرزندانتان بگیرید. در ادامه، همه چیز را با جزئیات بیشتر توضیح خواهم داد.
آیا اوتیسم ارثی است ؟
بله، اتیسم به طور قابل توجهی ارثی است و عوامل ژنتیکی نقش مهمی در بروز این اختلال دارند. وقتی از اتیسم صحبت می‌کنیم، در واقع درباره یک تفاوت خاص در مغز صحبت می‌کنیم که باعث می‌شود افراد دنیا را کمی متفاوت‌تر از دیگران ببینند و تجربه کنند. درست مثل اینکه هر کدام از ما عینکی با رنگ متفاوت به چشم داشته باشیم.
می‌دانید، خیلی از خانواده‌ها وقتی متوجه می‌شوند فرزندشان اتیسم دارد، نگران می‌شوند و سوال‌های زیادی برایشان پیش می‌آید. این کاملاً طبیعی است و باید بدانید که تنها نیستید. هزاران خانواده دیگر هم مسیری مشابه شما را طی می‌کنند.
دانشمندان با مطالعه روی دوقلوها متوجه شده‌اند که ژن‌ها نقش مهمی در اتیسم دارند. مثلاً اگر یکی از دوقلوهای همسان اتیسم داشته باشد، احتمال زیادی هست که دوقلوی دیگر هم اتیسم داشته باشد. این یعنی اتیسم میتواند در خانواده‌ها به ارث برسد.
امروزه با پیشرفت علم، دانشمندان توانسته‌اند ژن‌های مختلفی را پیدا کنند که با اتیسم ارتباط دارند. درست مثل قطعات یک پازل بزرگ، این ژن‌ها با هم کار می‌کنند و می‌توانند احتمال داشتن اتیسم را بیشتر کنند.
مهمترین نکته این است که بدانیم هر فرد با اتیسم، منحصر به فرد است و استعدادها و توانایی‌های خاص خودش را دارد. با حمایت و درک درست، این افراد می‌توانند زندگی پربار و موفقی داشته باشند.
اتیسم به طور قابل توجهی ارثی است
آخرین تحقیقات چقدر احتمال بودن ارثی را ذکر می کنند؟
بر اساس آخرین تحقیقات علمی در مورد وراثت اوتیسم:
مطالعات ژنتیکی:
تحقیقات نشان می‌دهد که اوتیسم تا حد زیادی وراثتی است (حدود ۵۰-۹۵٪)
این تحقیق بزرگ شامل بیش از ۱۰۰۰ خانواده است که یک یا چند عضو آنها به اتیسم مبتلا بودند. محققان با مطالعه این گروه بزرگ از افراد، توانستند به درک عمیق‌تری از نقش ژنتیک و تغییرات ژنی در اتیسم دست یابند. از طریق آنالیز دی‌ان‌ای این افراد، آنها توانستند ژنهایی را شناسایی کنند که به‌وفور در افراد مبتلا به اتیسم وجود دارد.
علاوه بر ژنتیک، این پژوهش به ما نشان داد که عوامل محیطی نیز می‌توانند تأثیر چشمگیری بر بیان ژن‌ها داشته باشند. مثلاً، چگونگی زندگی و محیطی که فرد در آن زندگی می‌کند میتواند تغییراتی در چگونگی عملکرد ژن‌ها ایجاد کند و این تغییرات می‌توانند به بروز یا شدت اتیسم منجر شوند.
پس می‌توانیم نتیجه بگیریم که هم ژنتیک و هم محیط با هم در بروز اتیسم دخیل هستند. این دانش میتواند به والدین کمک کند که درک بهتری از عوامل مؤثر بر شرایط کودک خود پیدا کنند و در جستجوی راه‌های مؤثرتری برای حمایت و توسعه مهارت‌های کودک خود باشند.
این تحقیق توسط پژوهشگران UCLA Health انجام شده و نتایج آن در ۲۸ ژوئیه ۲۰۲۳ در ژورنال Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است. از محققان اصلی این مطالعه می‌توان به دکتر دنیل گشویند و از سایر نویسندگان به ماتیلده سیرنیگلیارو، تیموتی چانگ، استفانی آرته‌آگا و سایر اعضای تیم از UCLA و Stanford University اشاره کرد. لینک تحقیق
هدف تحقیق: دانشمندان می‌خواستند بفهمند چرا در بعضی خانواده‌ها بیش از یک کودک به اتیسم مبتلا می‌شود. آنها به‌خصوص می‌خواستند بدانند که ژن‌ها چه نقشی در این موضوع دارند و چرا بعضی از کودکان مبتلا به اتیسم در حرف زدن مشکل دارند.
روش انجام تحقیق: محققان بیش از هزار خانواده را که حداقل دو فرزند اتیسم داشتند، بررسی کردند. آنها DNA حدود ۴۵۰۰ نفر را مطالعه کردند که شامل کودکان دارای اتیسم، خواهر و برادرهای سالم آنها و والدینشان می‌شد. این کار مثل این بود که دانشمندان یک کتاب بزرگ را که همه اطلاعات ژنتیکی در آن نوشته شده، صفحه به صفحه بررسی کردند.
نتیجه تحقیق: دانشمندان هفت ژن جدید پیدا کردند که می‌توانند خطر اتیسم را بیشتر کنند. آنها فهمیدند وقتی کودکی چند نوع تغییر ژنتیکی را با هم دارد، احتمال اینکه به اتیسم مبتلا شود بیشتر است. همچنین متوجه شدند کودکانی که در حرف زدن مشکل دارند، احتمالاً تغییرات ژنتیکی خاصی دارند که با اتیسم مرتبط است. البته این یافته‌ها هنوز نیاز به مطالعات بیشتری دارد تا کاملاً مطمئن شویم.
آیا اوتیسم از پدر به ارث میرسد؟
وقتی می‌گوییم اوتیسم از والدین به فرزندان میرسد، مثل این است که هر کدام از پدر و مادر تعدادی قطعه پازل را به فرزندشان می‌دهند. گاهی این قطعات پازل طوری کنار هم قرار می‌گیرند که باعث می‌شوند فرزند اوتیسم داشته باشد. جالب است بدانید که ممکن است پدر و مادر این قطعات پازل را داشته باشند اما خودشان اوتیسم نداشته باشند، درست مثل اینکه شما می‌توانید حامل یک ژن باشید بدون اینکه آن ویژگی در شما ظاهر شود.
تصور کنید یک خانواده را که فرزند اول آنها اوتیسم دارد. وقتی قرار است فرزند دوم به دنیا بیاید، احتمال اینکه او هم اوتیسم داشته باشد حدود ۲۰ درصد است.
نکته مهم این است که محیط هم در کنار ژن‌ها نقش مهمی دارد. این مثل یک گلدان گل است؛ حتی اگر بذر (ژن‌ها) خوبی داشته باشید، به خاک مناسب، آب کافی و نور خورشید (شرایط محیطی) هم نیاز دارید تا گل به بهترین شکل رشد کند. به همین دلیل است که دو نفر با ژن‌های مشابه ممکن است علائم متفاوتی از اوتیسم را نشان دهند، درست مثل دو گل یکسان که در شرایط متفاوت رشد می‌کنند.
آیا اوتیسم از مادر مادر به ارث میرسد؟
اوتیسم به تنهایی از مادر به ارث نمی‌رسد. بیایید این موضوع را با جزئیات بیشتر بررسی کنیم:
وراثت اوتیسم از هر دو والد اوتیسم یک اختلال پیچیده ژنتیکی است که از ترکیب ژن‌های هر دو والد (پدر و مادر) به ارث میرسد. تصور کنید هر والد مانند یک کتابخانه است که مجموعه‌ای از کتاب‌ها (ژن‌ها) را در خود دارد. فرزند از هر دو کتابخانه، کتاب‌هایی را به ارث می‌برد.
نقش عوامل مختلف
ژن‌های مادر: بخشی از تصویر کلی
ژن‌های پدر: بخش دیگری از تصویر
عوامل محیطی: مانند شرایط دوران بارداری، تغذیه و محیط رشد کودک
تعامل ژن‌ها با یکدیگر: نحوه ترکیب ژن‌های والدین
نکات مهم برای والدین
اگر مادر یا پدر اوتیسم داشته باشد، لزوماً به معنای انتقال قطعی آن به فرزند نیست
حتی اگر والدین اوتیسم نداشته باشند، ممکن است حامل ژن‌های مرتبط باشند
مشاوره ژنتیک میتواند به درک بهتر احتمالات کمک کند
مهم است بدانیم که اوتیسم یک طیف است و هر فرد تجربه منحصر به فرد خود را دارد. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع میتواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا کمک کند.
اگر مادر یا پدر اوتیسم داشته باشد، لزوماً به معنای انتقال قطعی آن به فرزند نیست.
چقدر احتمال دارد فرزند بعد هم اوتیسم داشته باشد؟
وقتی خانواده‌ای یک فرزند با اوتیسم دارد، طبیعی است که برای فرزند بعدی نگران باشند و دائما در ذهن خودش این سوال را بپرسد که اوتیسم ارثی است یا خیر. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر شما یک فرزند با اوتیسم داشته باشید، احتمال اینکه فرزند بعدی هم اوتیسم داشته باشد حدود ۲۰ درصد است. به زبان ساده‌تر، از هر ۵ خانواده‌ای که فرزند اول آنها اوتیسم دارد، ممکن است یک خانواده فرزند دوم با اوتیسم داشته باشد.
البته این موضوع پیچیده‌تر هم می‌شود. مثلاً در دوقلوها شرایط متفاوت است. اگر دوقلوها کاملاً شبیه هم باشند (دوقلوهای همسان)، احتمال اینکه هر دو اوتیسم داشته باشند خیلی بالاست – حدود ۹۰ درصد. اما اگر دوقلوها مثل خواهر و برادر معمولی باشند (دوقلوهای ناهمسان)، این احتمال حدود ۳۰ درصد است.
نقش محیط در بروز اوتیسم چیست ؟
محیط اطراف ما میتواند روی اوتیسم تأثیر بگذارد، درست مثل اینکه آب و هوا روی رشد یک گیاه تأثیر می‌گذارد. مثلاً آلودگی هوا، مواد شیمیایی که در غذاها هست، یا حتی استرس‌هایی که مادر در دوران بارداری تجربه می‌کند، همه می‌توانند روی رشد مغز جنین اثر بگذارند.
دانشمندان می‌گویند وقتی ژن‌های مستعد اوتیسم با این عوامل محیطی ترکیب می‌شوند، احتمال بروز اوتیسم بیشتر می‌شود. مثل یک پازل که هم به قطعات و هم به نحوه چیدن آنها بستگی دارد. برای همین است که گاهی در یک خانواده، با وجود ژن‌های مشابه، فقط یکی از فرزندان اوتیسم دارد.
خبر خوب این است که می‌توانیم روی بعضی از این عوامل محیطی کنترل داشته باشیم. مراقبت خوب در دوران بارداری، تغذیه سالم، دوری از آلودگی و استرس، و محیط آرام میتواند کمک کننده باشد. البته این به این معنی نیست که همه چیز دست ماست، اما می‌توانیم با آگاهی بیشتر، شرایط بهتری را فراهم کنیم.
در ادامه فهرستی از عوامل محیطی که می توانند بر بروز اوتیسم تاثیر بگذارند را خواهیم دید:
عوامل محیطی مؤثر بر اوتیسم و توصیه‌های کاربردی:
بجای اینکه ذهن خود را درگیر کنیم که آیا اوتیسم ارثی است یاچقدر ارثی است توصیه من است که تاجاییکه می توانیم بر عواملی که در کنترل خودمان است توجه کنیم. عوامل محیطی را تا حدودی می توانیم در نظر بگیریم. بخشی از این عوامل محیطی عبارتند از :
سن بالای والدین در زمان بارداری
توصیه: برنامه‌ریزی برای فرزندآوری در سنین مناسب (ترجیحاً زیر ۳۵ سال)
آلودگی هوا و مواجهه با آلاینده‌های محیطی
توصیه: زندگی در مناطق با هوای پاک‌تر و استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا در منزل
مصرف داروهای خاص در دوران بارداری
توصیه: مشورت دقیق با پزشک قبل از مصرف هر دارو در دوران بارداری
کمبود ویتامین D و اسید فولیک
توصیه: مصرف مکمل‌های مناسب زیر نظر پزشک قبل و حین بارداری
استرس شدید مادر در دوران بارداری
توصیه: مدیریت استرس با روش‌های مختلف مثل یوگا، مدیتیشن و مشاوره
عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری
توصیه: رعایت اصول بهداشتی و مراقبت‌های پزشکی منظم
تماس با مواد شیمیایی خطرناک
توصیه: اجتناب از مواد شیمیایی خانگی قوی و محیط‌های کاری پرخطر
تغذیه نامناسب در دوران بارداری
توصیه: پیروی از رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی ضروری
چاقی مادر قبل و حین بارداری
توصیه: کنترل وزن قبل از بارداری و مدیریت وزن‌گیری در طول بارداری
قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین
توصیه: اطمینان از سلامت آب آشامیدنی و پرهیز از مناطق صنعتی آلوده
چه ژنهایی تاکنون در ارتباط با اوتیسم کشف شده اند؟
پدر و مادر عزیز، تحقیقات نشان می‌دهد که اوتیسم یک اختلال پیچیده است که ترکیبی از ژن‌ها در آن نقش دارند. دانشمندان تا به امروز بیش از ۱۰۰ ژن را شناسایی کرده‌اند که می‌توانند در بروز اوتیسم نقش داشته باشند. مهم است بدانید که وجود این ژن‌ها به تنهایی باعث اوتیسم نمی‌شود و عوامل محیطی هم نقش مهمی دارند.
Simons Foundation Autism Research Initiative: https://www.sfari.org/resource/gene-scoring/
این تحقیقات عمدتاً توسط مؤسسات معتبری مانند Simons Foundation، NIH و مراکز تحقیقاتی دانشگاه‌های هاروارد، MIT و استنفورد انجام شده‌اند.
جمع بندی :
در پایان، می‌توانیم بگوییم که پاسخ به سوال “آیا اوتیسم ارثی است؟” پیچیده‌تر از یک بله یا خیر ساده است. تحقیقات نشان می‌دهند که اوتیسم تا حد زیادی وراثتی است، با احتمالی بین ۵۰ تا ۹۵ درصد. اما این به معنای قطعیت انتقال اوتیسم از والدین به فرزندان نیست. در واقع، اوتیسم نتیجه تعامل پیچیده بین ژن‌ها و محیط است.
برای والدینی که نگران احتمال اوتیسم در فرزندان خود هستند، دانستن این نکته مهم است که داشتن ژن‌های مرتبط با اوتیسم لزوماً به معنای ابتلا به آن نیست. عوامل محیطی مانند مراقبت‌های دوران بارداری، تغذیه مناسب، و محیط رشد کودک نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. مشاوره ژنتیک میتواند به خانواده‌ها در درک بهتر خطرات احتمالی و گزینه‌های پیش رو کمک کند.
مهمترین نکته این است که به یاد داشته باشیم هر فرد با اوتیسم، منحصر به فرد است و توانایی‌های خاص خود را دارد. با تشخیص زودهنگام، مداخله به موقع، و حمایت مناسب، افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند پیشرفت قابل توجهی داشته باشند و زندگی پربار و موفقی را تجربه کنند. هدف ما باید ایجاد جامعه‌ای باشد که تنوع را ارج می‌نهد و فرصت‌های برابر را برای همه، از جمله افراد با اوتیسم، فراهم می‌کند.
دغدغه برخی از ما تشخیص اتیسم است. به همین منظور در این نوشته ۵ بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را معرفی کرده ایم. بازی بهترین راه برای شناخت کودک است. از طریق بازی می‌توانید رفتارها، واکنش‌ها و توانایی‌های کودک را در محیطی شاد و بدون استرس مشاهده کنید.
ما در این نوشته پنج بازی ساده را معرفی می‌کنیم. این بازی‌ها به شما کمک می‌کنند تا نسبت به رشد فرزندتان حساس‌تر شوید و بتوانید تفاوت‌های رفتاری او را بهتر درک کنید.
به یاد داشته باشید که استفاده از بازی‌های ساده برای تشخیص اوتیسم تنها یک راهنمای اولیه است. این بازی‌ها ابزار تشخیص قطعی نیستند و در صورت مشاهده هر نوع تفاوت یا تأخیر رشدی، حتماً باید با گفتار درمانگر مشورت کنید.
روند تشخیص اوتیسم
۱
ب
۱) بازی دنبالم بیا برای تشخیص اوتیسم
بازی “دنبالم بیا” یکی از بازی‌های ساده برای تشخیص اوتیسم است که در آن والدین روبروی کودک می‌ایستند و با شور و هیجان از او می‌خواهند حرکاتشان را تقلید کند. این بازی با حرکات ساده مثل دست زدن یا بالا بردن دست‌ها شروع می‌شود و به تدریج پیچیده‌تر می‌شود. هدف اصلی این است که ببینیم آیا کودک توجه می‌کند، ارتباط چشمی برقرار می‌کند و از حرکات تقلید می‌کند یا نه. اگر کودک به جای مشارکت در بازی، ترجیح می‌دهد تنها باشد یا توجهی به حرکات نمی‌کند، این میتواند نشانه‌ای باشد که نیاز به بررسی بیشتر دارد – البته پس از تکرار چندباره بازی و دادن فرصت کافی به کودک برای آشنایی با آن.
با بازی “دنبالم بیا” می تونی اوتیسم کودک رو تشخیص بدی!
چرا این بازی مهم است؟
بازی “دنبالم بیا” یکی از بازی‌های ساده برای تشخیص اوتیسم است که میتواند توانایی تقلید، تعامل اجتماعی و توجه مشترک کودک را نشان دهد. این بازی به والدین کمک می‌کند تا درک بهتری از مهارت‌های ارتباطی فرزندشان داشته باشند. کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در برقراری ارتباط چشمی، تقلید و تعامل اجتماعی مشکل دارند و این بازی میتواند این موارد را به خوبی نمایان کند.
چه انتظاری از کودک باید داشته باشیم ؟
در این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم، انتظار داریم کودک:
به حرکات شما توجه کند و با چشم‌هایش شما را دنبال کند
از حرکات شما تقلید کند و سعی در تکرار آنها داشته باشد
با شما ارتباط چشمی معنادار برقرار کند
از بازی لذت ببرد، بخندد و هیجان نشان دهد
به تشویق‌های شما واکنش مثبت نشان دهد
تمایل به ادامه بازی داشته باشد
نشانه‌های هشداردهنده
اگر کودک:
توجهی به حرکات شما نمی‌کند و انگار در دنیای خودش است
تمایلی به تقلید ندارد حتی با راهنمایی فیزیکی
ارتباط چشمی برقرار نمی‌کند یا بسیار کوتاه و گذراست
به تنهایی ترجیح می‌دهد بازی کند و از تعامل اجتناب می‌کند
به صدا زدن نامش واکنش نشان نمی‌دهد
حرکات تکراری و کلیشه‌ای از خود نشان می‌دهد
مراحل بازی
روبروی کودک بایستید در فاصله‌ای که به راحتی شما را ببیند
با لبخند و هیجان بگویید “دنبالم بیا” و مطمئن شوید توجهش را جلب کرده‌اید
حرکات ساده مثل دست زدن، بالا بردن دست‌ها یا پریدن را انجام دهید
صبر کنید تا کودک تقلید کند و به او زمان کافی بدهید
با تشویق و کلمات مثبت او را همراهی کنید
به تدریج حرکات را پیچیده‌تر کنید
یک مثال واقعی
مریم مادر علی ۲ ساله است. او متوجه شد علی در بازی “دنبالم بیا” به حرکاتش توجه نمی‌کند و ترجیح می‌دهد با اسباب‌بازی‌هایش به تنهایی مشغول باشد. علی حتی وقتی مادرش سعی می‌کرد توجهش را جلب کند، ارتباط چشمی برقرار نمی‌کرد و به جای تقلید حرکات، مشغول چرخاندن چرخ‌های ماشین اسباب‌بازی‌اش می‌شد.
توصیه نهایی
عجله نکنید! این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را چندین بار در روز و در موقعیت‌های مختلف تکرار کنید. گاهی کودکان نیاز به زمان دارند تا با بازی آشنا شوند. سعی کنید بازی را در زمان‌هایی که کودک سرحال و هوشیار است انجام دهید. از همسرتان هم بخواهید این بازی را انجام دهد تا بتوانید مشاهدات خود را مقایسه کنید. اگر پس از دو تا سه هفته تکرار منظم، همچنان مشکلی مشاهده کردید، برای ارزیابی دقیق‌تر با متخصص کودک یا روانشناس کودک مشورت کنید.
۲-بازی “قایم باشک”
درک مفهوم پنهان شدن و پیدا کردن
معرفی بازی
بازی “قایم باشک” یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم است که در آن ابتدا پدر در جایی پنهان می‌شود و مادر به همراه کودک به دنبال او می‌گردند. پس از آشنایی کودک با بازی، نوبت به کودک میرسد تا خودش قایم شود و والدین به دنبال او بگردند. این بازی برای بررسی مهارت‌های اجتماعی، درک متقابل و توانایی پیروی از قوانین بازی بسیار مناسب است.
چرا این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم مفید است؟
این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم به چند دلیل مهم است:
درک مفهوم پنهان شدن و پیدا کردن را نشان می‌دهد
مهارت‌های تعامل اجتماعی را بررسی می‌کند
توانایی پیروی از قوانین بازی را می‌سنجد
هیجان و لذت کودک از تعامل اجتماعی را آشکار می‌سازد
انتظارات و نشانه‌های هشداردهنده
انتظارات از کودک:
با هیجان در جستجوی فرد پنهان شده مشارکت کند
از پیدا کردن فرد پنهان شده خوشحال شود
بتواند نوبت خود را برای قایم شدن درک کند
در زمان پیدا شدن واکنش هیجانی نشان دهد
نشانه‌های هشداردهنده:
بی‌علاقگی به جستجوی فرد پنهان شده
عدم درک مفهوم پنهان شدن
نداشتن واکنش هیجانی هنگام پیدا کردن یا پیدا شدن
ترجیح به تنها بازی کردن
مراحل بازی
ابتدا پدر در جایی پنهان شود
مادر با هیجان به کودک بگوید “بیا بابا رو پیدا کنیم!”
همراه کودک به دنبال پدر بگردند
هنگام پیدا کردن پدر، همگی ابراز شادی کنند
پس از چند بار تکرار، از کودک بخواهید او پنهان شود
والدین با هیجان به دنبال کودک بگردند
یک مثال واقعی
نازنین مادر امیر ۲ ساله است. او متوجه شد که وقتی پدر امیر پنهان می‌شود، امیر هیچ علاقه‌ای به جستجو نشان نمی‌دهد. حتی وقتی مادرش با هیجان می‌گفت “بیا بابا رو پیدا کنیم!”، امیر توجهی نمی‌کرد و ترجیح می‌داد به تنهایی با اسباب‌بازی‌هایش مشغول باشد.
توصیه نهایی
عجله نکنید! این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را در روز چندین بار تکرار کنید. از همسرتان هم بخواهید در این بازی مشارکت کند. گاهی کودکان نیاز به زمان دارند تا با بازی آشنا شوند. اگر پس از دو تا سه هفته تکرار منظم، همچنان مشکلی مشاهده کردید، برای ارزیابی دقیق‌تر با متخصص کودک یا روانشناس کودک مشورت کنید.
۳)بازی “صدا کردن نام”
معرفی بازی
از طریق این بازی می توان واکنش کودک به اسم خودش را بسنجیم
بازی “صدا کردن نام” یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم است که در آن والدین در موقعیت‌های مختلف نام کودک را صدا می‌زنند و واکنش او را مشاهده می‌کنند. این بازی به خصوص برای کودکان ۶ ماه تا ۳ سال مناسب است و میتواند یکی از مهمترین نشانه‌های اولیه اوتیسم، یعنی عدم پاسخ به نام را ارزیابی کند.
چرا این بازی مهم است؟
این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم به این دلایل اهمیت دارد:
توانایی پاسخ به نام را ارزیابی می‌کند
مهارت توجه مشترک را می‌سنجد
واکنش‌های اجتماعی کودک را نشان می‌دهد
ارتباط چشمی را بررسی می‌کند
انتظارات و نشانه‌های هشداردهنده
انتظارات از کودک:
به سمت صدا برگردد
با شنیدن نامش لبخند بزند
ارتباط چشمی برقرار کند
با حرکت سر یا صدا پاسخ دهد
نشانه‌های هشداردهنده:
بی‌توجهی به صدا زدن نام
عدم برگشتن حتی پس از چند بار صدا زدن
نداشتن واکنش هیجانی
ترجیح دادن صداهای دیگر به صدای والدین
مراحل بازی
زمانی را انتخاب کنید که کودک مشغول بازی آرام است
در فاصله حدود ۲ متری کودک بایستید
با لحن شاد و واضح نام کودک را صدا بزنید
۵ ثانیه صبر کنید و واکنش او را ببینید
اگر پاسخ نداد، دوباره با صدای کمی بلندتر نامش را صدا بزنید
این کار را در موقعیت‌های مختلف تکرار کنید
یک مثال واقعی
زهرا مادر سارای ۱۸ ماهه است. او متوجه شد که وقتی سارا مشغول بازی با عروسکش است، حتی با صدا زدن مکرر نامش هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد. حتی وقتی زهرا با صدای بلندتر او را صدا می‌زد، سارا همچنان به بازی خودش ادامه می‌داد، انگار که اصلاً صدایی نمی‌شنود.
مناسب برای چه سنی؟
این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم از ۶ ماهگی قابل انجام است. کودکان معمولاً از این سن به نام خود واکنش نشان می‌دهند:
۶-۹ ماهگی: برگشتن به سمت صدا
۹-۱۲ ماهگی: پاسخ با لبخند و حرکات بدن
۱-۲ سالگی: برقراری ارتباط چشمی و پاسخ کلامی
۲-۳ سالگی: پاسخ کامل با برگشتن و گفتگو
توصیه نهایی
عجله نکنید! این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را در موقعیت‌های مختلف و چندین بار در روز تکرار کنید. از همسرتان هم بخواهید این کار را انجام دهد. گاهی کودکان در شرایط خاص (مثل خستگی یا سرگرمی شدید) ممکن است کمتر پاسخ دهند. اما اگر پس از دو تا سه هفته تکرار منظم، همچنان مشکلی مشاهده کردید، حتماً برای ارزیابی دقیق‌تر با متخصص کودک یا روانشناس کودک مشورت کنید.
هشدار درباره افراط در بازی
در انجام این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم نباید افراط کرد. برخی والدین آنقدر نام کودک را تکرار می‌کنند که کودک به مرور زمان نسبت به شنیدن نام خود بی‌تفاوت می‌شود. درست مثل زمانی که کسی مدام با تلفن شما تماس می‌گیرد اما چیزی نمی‌گوید؛ کم‌کم یاد می‌گیرید به آن شماره پاسخ ندهید. پس بهتر است این بازی را با فاصله زمانی مناسب و در موقعیت‌های معنادار انجام دهید.
علل دیگر عدم پاسخ به نام
عدم پاسخ کودک به نام همیشه نشانه اوتیسم نیست. گاهی مشکلات شنوایی، تأخیر در رشد گفتار، اختلالات پردازش شنیداری، یا حتی مشغولیت ذهنی شدید کودک میتواند باعث این رفتار شود. برای مثال، کودکی که درگیر بازی جذابی است یا کودکی که در محیط پر سر و صدا قرار دارد، ممکن است موقتاً به صدا زدن نامش واکنش نشان ندهد. بنابراین، قبل از هرگونه نتیجه‌گیری، بهتر است با متخصص اطفال مشورت کنید.
ارتباط چشمی
۴)بازی “دنبال نگاه” – یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم
معرفی بازی
بازی “دنبال نگاه” یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم است که در آن والدین با استفاده از اسباب‌بازی مورد علاقه کودک، تلاش می‌کنند ارتباط چشمی برقرار کنند. در این بازی، والدین اسباب‌بازی را نزدیک چشم خود نگه می‌دارند و سپس آن را به سمت‌های مختلف حرکت می‌دهند تا ببینند آیا کودک مسیر نگاه را دنبال می‌کند یا خیر.
چرا این بازی مهم است؟
این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم به این دلایل اهمیت دارد:
توانایی برقراری ارتباط چشمی را ارزیابی می‌کند
مهارت توجه مشترک را می‌سنجد
علاقه کودک به تعامل اجتماعی را نشان می‌دهد
پیگیری دستورات ساده را بررسی می‌کند
انتظارات و نشانه‌های هشداردهنده
انتظارات از کودک:
به چشمان والدین نگاه کند
مسیر حرکت اسباب‌بازی را دنبال کند
با دیدن اسباب‌بازی هیجان نشان دهد
تلاش کند به اسباب‌بازی برسد
نشانه‌های هشداردهنده:
اجتناب از نگاه کردن به چشم‌ها
بی‌توجهی به حرکت اسباب‌بازی
عدم نشان دادن علاقه به بازی
نگاه کردن به نقاط نامرتبط
مراحل بازی
اسباب‌بازی مورد علاقه کودک را انتخاب کنید
روبروی کودک در فاصله نزدیک بنشینید
اسباب‌بازی را نزدیک چشم خود نگه دارید
وقتی کودک به اسباب‌بازی نگاه کرد، آن را آرام به سمت دیگر حرکت دهید
مسیر حرکت را متنوع کنید (بالا، پایین، چپ، راست)
واکنش‌های کودک را مشاهده کنید
یک مثال واقعی
رضا پدر علی ۲ ساله است. او متوجه شد که وقتی ماشین مورد علاقه علی را نزدیک چشمش می‌گیرد، علی به جای نگاه کردن به چشم‌های پدر یا دنبال کردن مسیر ماشین، به نقطه‌ای نامشخص در دیوار خیره می‌شود و حتی وقتی پدر صدایش می‌کند، توجهی نمی‌کند.
مناسب برای چه سنی؟
این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم از ۶ ماهگی قابل انجام است:
۶-۹ ماهگی: شروع توجه به چشم‌ها
۹-۱۲ ماهگی: دنبال کردن مسیر اشاره
۱-۲ سالگی: برقراری ارتباط چشمی پایدار
۲-۳ سالگی: تعامل کامل در بازی
تشخیص اوتیسم از ۶ ماهگی
توصیه نهایی
عجله نکنید! این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را در زمان‌های مختلف روز و با اسباب‌بازی‌های متنوع تکرار کنید. از همسرتان هم بخواهید در این بازی مشارکت کند. گاهی کودکان نیاز به زمان دارند تا با این نوع تعامل آشنا شوند. اگر پس از دو تا سه هفته تکرار منظم، همچنان مشکلی مشاهده کردید، برای ارزیابی دقیق‌تر با متخصص کودک یا روانشناس کودک مشورت کنید.
نکته مهم
برخی کودکان ممکن است در شرایط خاص (مثل خستگی یا بیماری) کمتر تمایل به برقراری ارتباط چشمی داشته باشند. همچنین، برخی فرهنگ‌ها ممکن است ارتباط چشمی مستقیم را نشانه بی‌ادبی بدانند. پس قبل از هرگونه نتیجه‌گیری، این موارد را هم در نظر بگیرید.
تماس چشمی ضعیف همیشه نشانه اوتیسم نیست
ضعف در تماس چشمی میتواند دلایل مختلفی داشته باشد و نباید فوراً آن را به اوتیسم نسبت داد. برخی کودکان به دلیل خجالتی بودن، اضطراب اجتماعی، یا حتی تفاوت‌های فرهنگی ممکن است از تماس چشمی مستقیم اجتناب کنند. همچنین، کودکانی که در خانواده‌های کم‌جمعیت یا در محیط‌های با تعاملات اجتماعی محدود بزرگ می‌شوند، ممکن است در برقراری ارتباط چشمی مشکل داشته باشند. این موضوع میتواند با افزایش تدریجی تعاملات اجتماعی و ایجاد محیطی امن و حمایت‌کننده بهبود یابد.
اهمیت افزایش تجارب ارتباطی برای تقویت تماس چشمی
اگر متوجه شدید که فرزندتان در برقراری تماس چشمی مشکل دارد، می‌توانید با افزایش فرصت‌های تعاملی به او کمک کنید. برای مثال، شرکت در کلاس‌های گروهی مناسب سن، بازی با همسالان، حضور در پارک‌های کودک، و انجام بازی‌های دو نفره با والدین میتواند به تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک کمک کند. مهم است که این تجربیات در محیطی آرام و بدون فشار انجام شود تا کودک به تدریج با لذت بردن از تعاملات اجتماعی، تمایل بیشتری به برقراری ارتباط چشمی پیدا کند.
تکرار یکنواخت یک حرکت خاص
۵-بازی “تغییر و خلاقیت”
معرفی بازی
بازی “تغییر و خلاقیت” یک روش ساده و موثر برای ارزیابی نشانه‌های اوتیسم است. در این بازی، والدین با استفاده از اسباب‌بازی‌های ساده مانند مکعب‌های رنگی، عروسک یا ماشین، موقعیت‌های مختلف بازی را تغییر می‌دهند تا واکنش کودک را به تغییرات و میزان خلاقیت او در بازی بسنجند.
چرا این بازی برای تشخیص اوتیسم مهم است؟
این بازی سه نشانه مهم اوتیسم را ارزیابی می‌کند:
انعطاف‌پذیری در برابر تغییرات
توانایی خلق بازی‌های جدید
وجود حرکات تکراری و کلیشه‌ای
انتظارات از کودک در این بازی
انتظارات مثبت:
پذیرش تغییر در روند بازی
نشان دادن خلاقیت در استفاده از اسباب‌بازی‌ها
تقلید از حرکات جدید
لذت بردن از تغییرات بازی
نشانه‌های هشداردهنده:
مقاومت شدید در برابر تغییر روند بازی
تکرار یکنواخت یک حرکت خاص
عدم تمایل به امتحان روش‌های جدید
ناراحتی و گریه هنگام تغییر در بازی
مراحل انجام بازی
یک اسباب‌بازی ساده انتخاب کنید (مثلاً یک ماشین)
ابتدا اجازه دهید کودک به روش معمول خود بازی کند
به آرامی تغییری در بازی ایجاد کنید (مثلاً ماشین را از مسیر دیگری حرکت دهید)
یک عنصر جدید به بازی اضافه کنید (مثلاً یک پل برای ماشین بسازید)
از کودک بخواهید حرکت جدید شما را تقلید کند
واکنش‌های کودک را زیر نظر بگیرید
یک مثال واقعی
سارا مادر امیرعلی ۳ ساله است. او متوجه شد که امیرعلی فقط ماشین‌هایش را در یک خط مستقیم می‌چیند و وقتی مادر سعی می‌کند مسیر را تغییر دهد یا پیشنهاد می‌کند با ماشین‌ها بازی دیگری انجام دهند، امیرعلی ناراحت می‌شود و اصرار دارد فقط همان کار تکراری را انجام دهد.
توصیه‌های مهم برای والدین
عجله نکنید! این بازی ساده برای تشخیص اوتیسم را در زمان‌های مختلف روز تکرار کنید
از همسرتان بخواهید در بازی مشارکت کند
تغییرات را به تدریج و ملایم اعمال کنید
محیط بازی را آرام و بدون استرس نگه دارید
به کودک فرصت کافی برای سازگاری با تغییرات بدهید
چه زمانی به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر پس از دو تا سه هفته تکرار منظم بازی، مشاهده کردید که:
کودک همچنان مقاومت شدید نشان می‌دهد
فقط الگوهای تکراری را دنبال می‌کند
هیچ خلاقیتی در بازی نشان نمی‌دهد
با تغییرات کوچک دچار آشفتگی می‌شود
در این صورت، برای ارزیابی دقیق‌تر با متخصص کودک یا روانشناس کودک مشورت کنید.
نکات تکمیلی
این بازی برای کودکان ۲ تا ۴ سال مناسب است
بهتر است بازی در زمانی انجام شود که کودک سرحال و آرام است
از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه کودک استفاده کنید
واکنش‌های کودک را یادداشت کنید
با سایر والدین تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.
آیا اوتیسم با یک یا دو بازی قابل تشخیص است ؟
تشخیص اوتیسم نیازمند زمان و تخصص است
تشخیص اوتیسم فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است که نمی‌توان تنها با چند بازی ساده به نتیجه قطعی رسید. متخصصان معمولاً نیاز دارند کودک را برای حداقل ۶ ماه تحت نظر داشته باشند و در این مدت، ارزیابی‌های مختلفی از جمله گفتار درمانی، کاردرمانی و روانشناسی انجام می‌شود. علائم باید پایدار و در موقعیت‌های مختلف مشاهده شوند تا بتوان به تشخیص دقیق‌تری رسید.
پیامی صمیمانه برای والدین نگران
والدین عزیز، کاملاً درک می‌کنیم که نگران سلامت و رشد فرزندتان هستید. این نگرانی نشان از عشق و توجه شما دارد. اما به‌جای تمرکز بر برچسب‌ها و تشخیص‌ها، بیایید روی توانمندی‌های فرزندتان تمرکز کنیم. هر کودکی منحصر به فرد است و مسیر رشد خاص خود را دارد. اگر در زمینه‌ای ضعف وجود دارد، می‌توان با کمک متخصصان (گفتاردرمانگر، کاردرمانگر و بازی‌درمانگر) آن را بهبود بخشید.
ممکن است که فرزندتان به یکی از این خدمات نیاز داشته باشد.
داستان موفقیت امیرحسین
امیرحسین کودک ۳ سالهای بود که برخی نشانه‌های نگران‌کننده داشت: تماس چشمی ضعیف، تأخیر در گفتار و علاقه شدید به چیدن اسباب‌بازی‌ها در یک خط مستقیم. والدینش با مشاهده این علائم، بدون هراس و برچسب‌زنی، به کلینیک تخصصی مراجعه کردند. پس از ۸ ماه شرکت منظم در جلسات گفتاردرمانی و کاردرمانی، پیشرفت‌های چشمگیری در امیرحسین دیده شد:
تماس چشمی‌اش بهبود یافت
شروع به استفاده از کلمات کرد
در بازی‌ها خلاقیت نشان داد
با کودکان دیگر ارتباط برقرار کرد
این تجربه نشان می‌دهد که مداخله زودهنگام و صبورانه، همراه با نگاه مثبت به توانایی‌های کودک، میتواند نتایج فوق‌العاده‌ای به همراه داشته باشد.
نمودار پیشرفت امیر حسین در کلینیک رشد باران
نکته پایانی
به یاد داشته باشید که هدف ما کمک به رشد و شکوفایی فرزندتان است، نه صرفاً گذاشتن یک برچسب تشخیصی. با مراجعه به موقع و پیگیری منظم، می‌توان به بهترین نتایج دست یافت.
لذت بردن از تغییرات بازی و نشان دادن هیجان
جمع‌بندی مقاله
در این مقاله به بررسی روش‌های تشخیص اولیه اوتیسم و نکات مهم برای والدین پرداختیم. آموختیم که بازی‌های ساده‌ای مانند بازی تماس چشمی که از ۶ ماهگی قابل انجام است، میتواند به عنوان یک ابزار اولیه برای ارزیابی توانایی برقراری ارتباط چشمی کودک مورد استفاده قرار گیرد. همچنین بازی‌های خلاقانه می‌توانند انعطاف‌پذیری و واکنش کودک به تغییرات را نشان دهند.
نکته بسیار مهمی که در این مقاله بر آن تأکید شد این است که تشخیص اوتیسم یک فرآیند تخصصی و زمان‌بر است و نباید صرفاً بر اساس چند نشانه ساده به برچسب‌زنی زودهنگام پرداخت. والدین باید به جای نگرانی بیش از حد، روی توانمندی‌های فرزندشان تمرکز کنند و در صورت مشاهده نشانه‌های نگران‌کننده، به متخصصان مراجعه کنند.
باید توجه داشت که برخی نشانه‌های مشابه اوتیسم می‌توانند دلایل دیگری مانند کم‌تجربگی در تعاملات اجتماعی، تفاوت‌های فردی در رشد یا شرایط محیطی خاص داشته باشند. بنابراین، مشاهده دقیق، صبر و حمایت مناسب از کودک بسیار مهم است.
در پایان، از تمامی والدین گرامی دعوت می‌کنیم اگر سؤالی در مورد نحوه انجام بازی‌ها، تفسیر رفتارهای کودک، زمان مناسب مراجعه به متخصص یا هر موضوع دیگری در این زمینه دارند، با ما در میان بگذارند. متخصصان ما آماده پاسخگویی و راهنمایی شما عزیزان هستند. به یاد داشته باشید که هر کودکی مسیر رشد منحصر به فرد خود را دارد و با مراجعه به موقع و دریافت راهنمایی تخصصی، می‌توانید بهترین مسیر را برای رشد و پیشرفت فرزندتان انتخاب کنید.
https://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/12/play-child-10.webp6661000مصطفی قاسمیhttp://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/11/LOGO-Background-Removed-300x153.pngمصطفی قاسمی2024-12-18 17:14:192024-12-18 17:14:21۵ بازی ساده برای تشخیص اوتیسم
در این نوشته به زبان ساده یه این سوال پاسخ می دهیم که چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم ؟. والدین امروزی برنامه روزانه شلوغی دارند. کارهای زیادی برای انجام دادن، برنامه‌ریزی و به خاطر سپردن وجود دارد. اما برای کمک به رشد زبانی کودکتان، نیازی به یادگیری مهارت‌های جدید یا اختصاص زمان خاص برای تمرین نیست.
شما می‌توانید با تغییرات کوچک و ساده در نحوه تعامل روزانه‌تان با کودک، به رشد گفتار او کمک کنید. برای مثال، هنگام غذا خوردن می‌توانید با پرسیدن سوال‌های ساده مثل “غذا خوشمزه است؟” یا “بیشتر می‌خواهی؟” فرصت تمرین گفتار را برای کودک فراهم کنید.
در ادامه، ۵ راهکار ساده را معرفی می‌کنیم که میتواند به رشد مهارت‌های گفتاری و زبانی کودک شما کمک کند. این راهکارها به راحتی در فعالیت‌های روزمره قابل اجرا هستند و نیاز به زمان اضافی ندارند.
نکته مهم: به یاد داشته باشید که هر کودکی سرعت رشد متفاوتی دارد و نباید عجله کنید. اگر می خواهید بدانید که چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم تا انتها با ما همراه باشید.
وسایل مورد علاقه کودک را کمی دور از دسترس او قرار دهید
چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم؟
عزیزان، قبل از اینکه به کودکتان کلمات جدید یاد بدهید، باید کاری کنید که او خودش بخواهد با شما حرف بزند. مثل این می‌مونه که شما می‌خواهید به کسی غذا بدید که اصلاً گرسنه نیست! اول باید کاری کنید که گرسنه‌اش بشه، بعد غذا رو بهش پیشنهاد بدید.
بیایید با یک مثال ساده‌تر توضیح بدم:
تصور کنید کودک شما تشنه است
به جای اینکه فوراً بهش آب بدید
صبر کنید تا خودش با اشاره یا صدا از شما آب بخواد
وقتی اشاره کرد، بگید “آب می‌خوای؟”
منتظر واکنشش بمونید
این یعنی دارید انگیزه ارتباطی رو در او تقویت می‌کنید
یک مثال دیگه:
وقتی اسباب‌بازی مورد علاقه‌اش رو می‌خواد
اون رو جایی بذارید که نتونه بهش برسه
صبر کنید تا به نوعی از شما کمک بخواد
این باعث میشه مجبور بشه باهاتون ارتباط برقرار کنه
پس به جای اینکه: ❌ مدام بگید “بگو بابا”، “بگو مامان” ✅ موقعیت‌هایی ایجاد کنید که کودک نیاز به برقراری ارتباط داشته باشه
یادتون باشه: اول باید در کودک “نیاز به ارتباط” ایجاد کنید، بعد کم‌کم کلمات رو یاد بدید.
در ادامه ۵ راهکار مهم در این خصوص را به شما معرفی می کنیم. راهکارهایی در پاسخ به این سوال که چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم.
در این نوشته ۵ راهکار ساده گفته ایم. این راهکارها به کودک انگیزه لازم برای حرف زدن را می دهند. این مهم است که بدانیم
راهکار اول: قرار دادن هوشمندانه اسباب‌بازی‌ها
برای اینکه کودک را تشویق به حرف زدن کنید ، اسباب‌بازی‌ها یا وسایل مورد علاقه کودک را کمی دور از دسترس او قرار دهید، یا آنها را در ظرف‌هایی بگذارید که به تنهایی نتواند باز کند. این کار موقعیتی انگیزشی ایجاد می‌کند که کودک را تشویق به درخواست کمک می‌کند.
چند مثال ساده:
اسباب‌بازی محبوب را روی میز بگذارید، جایی که کودک بتواند ببیند اما نتواند به آن برسد
حباب‌ساز را در قوطی‌ای قرار دهید که باز کردن آن برای کودک دشوار باشد
خوراکی مورد علاقه را در ظرفی با در پیچی بگذارید
نتیجه این کار: کودک ممکن است به یکی از این روش‌ها واکنش نشان دهد:
با اشاره دست یا انگشت
با گفتن کلماتی مثل “کمک” یا “باز کن”
با نشان دادن ظرف به شما
نکته مهم: هدف ایجاد ناامیدی نیست، بلکه ایجاد فرصتی برای برقراری ارتباط است. به محض تلاش کودک برای ارتباط، سریعاً پاسخ دهید.
کودک را تشویق به واکنش کنید
راهکار دوم: انجام کارهای غیرمنتظره و خنده‌دار
گاهی با انجام کارهای عجیب و خنده‌دار می‌توانید واکنش کودک را برانگیزید. این کار محیطی شاد و راحت برای ارتباط بیشتر ایجاد می‌کند.
چند پیشنهاد ساده:
موز یا عروسک را روی سرتان بگذارید
کفش را به جای دست‌هایتان بپوشید
لباس را برعکس بپوشید
با صدای خنده‌دار صحبت کنید
چرا این روش موثر است؟
خنده و شوخی نوعی ارتباط است
کودک را تشویق به واکنش می‌کند
توجه مشترک را تقویت می‌کند
استرس ارتباط را کاهش می‌دهد
نکته مهم: این فعالیت‌ها را می‌توانید در هر زمانی انجام دهید:
هنگام صبحانه
موقع لباس پوشیدن
زمان بازی
حتی موقع حمام کردن
به یاد داشته باشید که همین خندیدن‌های ساده با هم، یک نوع ارتباط ارزشمند است و به رشد مهارت‌های اجتماعی کودک کمک می‌کند.
راهکار سوم: دادن اشیاء اشتباه به کودک
چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم؟ یکی از روش‌های موثر برای تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک، دادن اشیاء اشتباه به او است. این تکنیک ساده اما کارآمد، زمانی اجرا می‌شود که کودک چیزی از شما درخواست می‌کند. به عنوان مثال، وقتی کت می‌خواهد، به او کلاه بدهید یا زمانی که توپش را می‌خواهد.
نمونه موقعیت‌ها:
وقتی کت می‌خواهد، کلاه بدهید
وقتی توپ می‌خواهد، عروسک بدهید
وقتی شیر می‌خواهد، آب بدهید
وقتی مداد می‌خواهد، قاشق بدهید
فواید این روش:
تقویت مهارت‌های کلامی
افزایش اعتماد به نفس در بیان خواسته‌ها
تمرین واژگان جدید
تقویت حل مسئله
نکات مهم:
حالت چهره متعجب و سوالی داشته باشید
صبور باشید و منتظر واکنش کودک بمانید
وقتی تلاش می‌کند منظورش را برساند، تشویقش کنید
این بازی را به یک فعالیت سرگرم‌کننده تبدیل کنید
به یاد داشته باشید هدف ناامید کردن کودک نیست، بلکه ایجاد موقعیتی برای تمرین ارتباط است.
اسباب‌بازی که نیاز به سرهم کردن دارد
راهکار چهارم: دادن وسایلی که نیاز به کمک دارند
راهکار چهارم در پاسخ به این سوال که چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم؟ دادن وسایلی است که فرزندتان برای استفاده از آنها نیاز به کمک دارد. یکی از روش‌های موثر برای تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک، دادن اشیاء اشتباه به او است وقتی به کودک وسیله‌ای می‌دهید که برای استفاده از آن به کمک نیاز دارد، موقعیتی طبیعی برای برقراری ارتباط ایجاد می‌کنید. این روش ساده و موثر، کودک را تشویق می‌کند تا برای رفع نیازش با شما ارتباط برقرار کند.
نمونه موقعیت‌ها:
دادن کفش با بند که نیاز به گره زدن دارد
دادن بسته خوراکی که باز کردنش سخت است
دادن اسباب‌بازی که نیاز به باتری یا سرهم کردن دارد
دادن لباس‌هایی که دکمه یا زیپ دارند
نکات کلیدی:
پس از دادن وسیله، در نزدیکی کودک بمانید
صبورانه منتظر درخواست کمک باشید
به هر نوع تلاش برای ارتباط (اشاره، صدا، کلمه) پاسخ دهید
از این موقعیت برای آموزش کلمات جدید استفاده کنید
این روش به کودک می‌آموزد که درخواست کمک کردن طبیعی و پذیرفته شده است، و همچنین فرصتی برای تمرین مهارت‌های ارتباطی فراهم می‌کند.
راهکار چهارم: دادن وسایلی که کودک به تنهایی نمی تواند انجام دهد.
وقتی به کودک وسیله‌ای می‌دهید که برای استفاده از آن به کمک نیاز دارد، موقعیتی طبیعی برای برقراری ارتباط ایجاد می‌کنید. این روش ساده و موثر، کودک را تشویق می‌کند تا برای رفع نیازش با شما ارتباط برقرار کند.
نمونه موقعیت‌ها:
دادن کفش با بند که نیاز به گره زدن دارد
دادن بسته خوراکی که باز کردنش سخت است
دادن اسباب‌بازی که نیاز به باتری یا سرهم کردن دارد
دادن لباس‌هایی که دکمه یا زیپ دارند
نکات کلیدی:
پس از دادن وسیله، در نزدیکی کودک بمانید
صبورانه منتظر درخواست کمک باشید
به هر نوع تلاش برای ارتباط (اشاره، صدا، کلمه) پاسخ دهید
از این موقعیت برای آموزش کلمات جدید استفاده کنید
این روش به کودک می‌آموزد که درخواست کمک کردن طبیعی و پذیرفته شده است، و همچنین فرصتی برای تمرین مهارت‌های ارتباطی فراهم می‌کند.
قطعات پازل را یکی یکی به کودک بدهید
راهکار پنجم: ایجاد موقعیت برای درخواست “بیشتر”
برای اینکه بدانیم چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم، می‌توانیم از این تکنیک استفاده کنیم که به او کمک می‌کند مفهوم درخواست کردن را در قالب بازی و فعالیت‌های روزانه یاد بگیرد.
روش‌های اجرا:
با اسباب‌بازی:
قطعات پازل را یکی یکی به کودک بدهید
منتظر درخواست قطعه بعدی بمانید
هر نوع ارتباط (اشاره، صدا، کلمه) را تشویق کنید
با خوراکی‌ها:
تکه‌های کوچک خوراکی را یکی یکی ارائه دهید
برای هر تکه منتظر واکنش کودک باشید
کلمه “بیشتر” را همراه با اشاره نشان دهید
نکات مهم:
هرگز برای مدت طولانی چیزی را از کودک دریغ نکنید
اگر کودک ارتباط برقرار نکرد، پس از مدت کوتاهی خواسته‌اش را برآورده کنید
خودتان کلمه و اشاره “بیشتر” را نمایش دهید
فضای بازی را مثبت و لذت‌بخش نگه دارید
صبور باشید و هر تلاشی برای ارتباط را تحسین کنید
این تمرین به تدریج به کودک می‌آموزد که چگونه خواسته‌هایش را بیان کند و اعتماد به نفس او را در برقراری ارتباط افزایش می‌دهد.
چرا این تکنیک‌ها باعث تشویق حرف زدن کودک می شود؟
این تکنیک ها یکی از بهترین روش‌هایی است که نشان می‌دهد چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم چرا ؟ چون:
۱. ایجاد فرصت‌های طبیعی:
موقعیت‌های روزمره را به فرصت‌های یادگیری تبدیل می‌کنند
کودک در شرایط واقعی و بدون فشار تمرین می‌کند
یادگیری در بستر تعاملات معمول روزانه اتفاق می‌افتد
۲. اهمیت مکث و صبر:
کمی درنگ قبل از برآورده کردن نیازها
دادن فرصت به کودک برای واکنش نشان دادن
ایجاد فضای امن برای تلاش و خطا
۳. تکرار و تداوم:
با تکرار این روش‌ها، آنها به بخشی از روتین روزانه تبدیل می‌شوند
کودک به تدریج قدرت ارتباط را درک می‌کند
والدین نیز در این فرآیند مهارت بیشتری پیدا می‌کنند
نکته مهم: با وجود مشغله‌های روزانه مانند آماده کردن ناهار یا رساندن بچه‌ها به مدرسه، گاهی فقط چند ثانیه مکث قبل از دادن خوراکی یا وسایل به کودک، میتواند فرصتی ارزشمند برای تمرین ارتباط ایجاد کند. این لحظات کوتاه در درازمدت تأثیر بزرگی خواهند داشت.
با صبر فضای امن برای تلاش و خطا ایجاد کنید
جمع بندی
در این نوشته به زبان ساده در این باره صحبت کردیم که چگونه کودک را به حرف زدن تشویق کنیم. ۵ راهکار ساده اما بسیار موثر به شما معرفی کردیم. این مهم است که ساده از کنار این راهکارها نگذیرید و آنها را جزوی از روتین خود قرار بدهید. در ادامه اگر سوالی در این خصوص دارید می توانید در بخش نظرات بنویسید تا به آنها پاسخ بدهیم.
https://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/11/play-10.webp4201000مصطفی قاسمیhttp://barantehran.com/wp-content/uploads/2024/11/LOGO-Background-Removed-300x153.pngمصطفی قاسمی2024-12-16 15:42:052024-12-16 15:43:57چگونه کودک را تشویق به حرف زدن کنیم ( ۵ روش کاربردی )
